Η ελπίδα στην περιφέρεια

Η επιτυχία των νέων Δήμων, όπως και πολλά άλλα που αφορούν την καθημερινή ζωή μας, θα κριθούν σε μεγάλο βαθμό από τις νέες εκλεγμένες Περιφερειακές Διοικήσεις.

Άρθρο του

Κώστα Παπακωνσταντίνου

στην εφημ Βήμα Αιγιάλειας  8/10/2010

«Ξέρουν πού πάνε οι υποψήφιοι Δήμαρχοι του Καλλικράτη;» αναρωτιόταν πρόσφατα ο Φάνης Ζουρόπουλος. Μάλλον όχι, αφού δεν βλέπουμε προβληματισμό για τον πολύπλοκο και απαιτητικό ρόλο των νέων Δήμων. Αντίθετα, βλέπουμε (σε … διευρυμένη κλίμακα) την επανάληψη των γνώριμων προεκλογικών «ζυμώσεων», των χιλιοπαιγμένων κλισέ και τη νοσηρή αποδοχή αυτών από την κοινή γνώμη. 

Η δουλειά των νέων Δημοτικών Συμβουλίων θα είναι πολύ δύσκολη. Όσοι «το παλεύουν» λόγω ιδεολογίας, θα διαπιστώσουν ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να κολυμπήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση στα βαθιά. Κάποιοι άλλοι, θα δουν ότι οι δυνατότητες να αποκομίσουν άμεσα προσωπικά οφέλη είναι περιορισμένες (ή, τέλος πάντων, απαιτούν άλλου είδους δεξιότητες από εκείνες του παραδοσιακού «τοπικού παράγοντα»…).

Στο διαφαινόμενο αδιέξοδο, η ελπίδα εμφανίζεται με τον έτερο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης που πλέον είναι η Περιφέρεια. Κατά τη γνώμη μας, βέβαια, η Περιφέρεια δεν αποτελεί «αυτοδιοικητική μονάδα», έτσι τουλάχιστον όπως την εννοούσαμε μέχρι σήμερα, αλλά το ιδανικό πεδίο και κλίμακα άσκησης πολιτικής. Ο ευρωπαϊκός κανόνας είναι ότι οι Περιφέρειες (με διάφορες παραλλαγές ανάλογα με τη χώρα: «κρατίδια», «αυτόνομες περιοχές» κ.λπ.) παίζουν τον κύριο ρόλο σε κρίσιμους τομείς όπως η γεωργία, η βιομηχανία, οι μεταφορές, η ενέργεια, η παιδεία, η υγεία, το περιβάλλον. Το κεντρικό κράτος ασχολείται με γενικότερα θέματα εθνικής οικονομίας, εξωτερικής πολιτικής κ.λπ.

Στην Ελλάδα, μολονότι ο θεσμός της Περιφέρειας απέχει πολύ από το επιθυμητό, διατηρεί τα παραπάνω πλεονεκτήματα. Επιπλέον – για να επανέλθουμε στο θέμα των «Καλλικράτειων Δήμων» - η Περιφέρεια είναι ο κύριος διανομέας των πόρων του ΕΣΠΑ, το οποίο θα αποτελεί την κύρια (για να μην πούμε, τη μοναδική) πηγή χρηματοδότησης των περισσότερων δημοτικών έργων. Αν σε αυτό προσθέσουμε τον κομβικό ρόλο της σε κάθε εναλλακτική αναζήτηση πόρων ή άλλου είδους υποστήριξης, είναι σαφές ότι η Περιφέρεια θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχή ή όχι πορεία των νέων Δήμων.

Φέτος θα υπάρξουν για πρώτη φορά εκλεγμένα Περιφερειακά Συμβούλια. Αυτό προσφέρει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία στους πολίτες να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτό το πεδίο λήψης σημαντικών αποφάσεων. Θα μπορούμε, θεωρητικά τουλάχιστον, να έχουμε κάποιο λόγο σε πολύ σοβαρά θέματα που αφορούν και τους Δήμους όπως οι προδιαγραφές και οι προτεραιότητες των υπό προκήρυξη προγραμμάτων. Μέχρι τώρα, αυτό ήταν προνομιακό πεδίο για τεχνοκράτες υπαλλήλους και συμβούλους που υπό διάφορες ιδιότητες κατοικοεδρεύανε στις Περιφέρειες και επηρέαζαν τις δράσεις που έφταναν στους τελικούς αποδέκτες - Δήμους και πολίτες.

Φυσικά η κατάσταση στις Περιφέρειες δεν αλλάζει έτσι απλά. Όμως πρέπει να πιστέψουμε στην ιστορική ευκαιρία που θα μας δώσουν οι πρώτες εκλεγμένες Περιφερειακές Διοικήσεις. Για αυτή τη φορά, λοιπόν, δικαιούμαστε να είμαστε ρομαντικοί και να ελπίζουμε ότι θα παίξουν τον κρίσιμο ρόλο τους.