Καλύτερα να μείνουν στο υπέδαφος

Οικολογική Δυτική Ελλάδα

Πάτρα 23  Φεβρουαρίου 2016

Υδρογονάνθρακες στη Δυτ. Ελλάδα;

Καλύτερα να μείνουν στο υπέδαφος.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η τοποθέτησή μας στην συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Δ. Ελλάδας για τις ΣΜΠΕ έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων

Οι τρεις ΜΠΕ που εξετάζουμε καλώς παραπέμφθηκαν στο Περιφερειακό Συμβούλιο από την Επιτροπή Περιβάλλοντος γιατί πράγματι μόνο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο τόσο περιβαλλοντικό όσο και πολιτικό-οικονομικό μπορεί να αντιμετωπιστούν.

Η απόφαση προηγουμένων κυβερνήσεων να αναλάβουν τους κινδύνους ερευνών και γεωτρήσεων σε στεριά και θάλασσα στο ευρύτερο δυτικό τμήμα της χώρας, χερσαίο και θαλάσσιο, που προωθείται και από την σημερινή κυβέρνηση, μπορεί να προκαλούσε δικαιολογημένα ελπίδες για ανάπτυξη και πλούτο σε παλαιότερες εποχές, σήμερα όμως ανήκει, για όποιον παρακολουθεί και αντιλαμβάνεται τις μεγάλες ιστορικές τάσεις του καιρού μας, μόνο σε αυτό το παρελθόν και καθόλου δεν συμβαδίζει με το κυριότερο πρόταγμα της εποχής μας.

Το πρόσταγμα αυτό είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και κύρια συνέπεια του είναι η αναγκαιότητα της στροφής όχι απλά προς την εποχή της ενεργειακής αποδοτικότητας και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αλλά μια γενικότερη στροφή όλων των επενδύσεων σε μια οικονομία «κυκλικού» τύπου.

Οι εξορύξεις ορυκτών καυσίμων, πέραν των σοβαρότατων άμεσων περιβαλλοντικών επιπτώσεων που μπορεί να έχουν, σε ξηρά, θάλασσα και χερσαία υδάτινα σώματα δεν κινούνται είναι σαφές ότι δεν κινούνται προς αυτήν  την κατεύθυνση.

Μια κατεύθυνση στην οποία στρέφονται πλέον αποφασιστικά οι πιο προηγμένες κοινωνίες και οικονομίες του κόσμου.

Η καθόλου μυστική «βοή» των γεγονότων

Αναφέρω ορισμένα γεγονότα που δείχνουν την τάση για την οποία μίλησα ότι αυτό που φαινόταν πριν μια δυο - τρεις δεκαετίες, δηλαδή η ενεργειακή στροφή προς αποδοτικότητα και Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας,  είναι όχι μόνο αναγκαίο αλλά και απολύτως εφικτό όπως και πολλαπλά ευεργετικό :

(1) Η Σύνοδος Κορυφής για το κλίμα του Παρισιού του προηγούμενου Δεκέμβρη έθεσε τον ισχυρό στόχο της συγκράτησης των εκπομπών στα επίπεδα του συν 1,5% από την προβιομηχανική εποχή. Η επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού προϋποθέτει πως τα επόμενα 25 χρόνια οι συνολικές επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια θα πρέπει να ανέλθουν σε 12,1 τρις$, σε σύγκριση με 6,9 τρις $ όπως προβλέπεται σήμερα στο σενάριο αναφοράς.

(2) Η αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας ξεπέρασε τον 1oC σε σχέση με το 1750 ενώ ο Ιανουάριος ήταν ο θερμότερος μήνας που κατεγράφη ποτέ

(3)  Η Shell ανακοίνωσε την εγκατάλειψη των σχεδίων της για εξορύξεις πετρελαίου στην Αρκτική μετά από αγώνες των περιβαλλοντικών οργανώσεων

(4) Ο πρόεδρος Ομπάμα ακύρωσε την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Keystone XL (και παράλληλα πέρασε σημαντικά μέτρα για τη μείωση εκπομπών στην ηλεκτροπαραγωγή)

(5) Η Ουρουγουάη επέτυχε τρέχουσα κάλυψη κατά 95% με ΑΠΕ της εθνικής κατανάλωσης ηλεκτρισμού

(6) Η κατάρρευση της τιμής του πετρελαίου οδήγησε στην αναστολή 68 μεγάλων επενδύσεων στους τομείς πετρελαίου και φυσικού αερίου, συνολικού ύψους 380 δις$.

(7) Η Γαλλία θα απορρίπτει κάθε αίτηση για εξόρυξη υδρογονανθράκων στην επικράτειά της.

(8) Η Ισπανία θα θεσπίσει “Ζώνη Ειδικής Προστασίας Μεσογειακής Σημασίας” από τις Βαλεαρίδες Νήσους μέχρι τις Καταλανικές ακτές, σε μια έκταση μεγαλύτερη από το μισό Αιγαίο. Στην έκταση αυτή θα απαγορεύονται εξορύξεις υδρογονανθράκων. Θα είναι η 10η ΖΕΠΜΣ της Ισπανίας (η Ελλάδα δεν έχει θεσπίσει καμία τέτοια ζώνη

(9) Η Κροατία προχωρά σε πάγωμα ερευνών για υδρογονάνθρακες στην Αδριατική.

(10) Ο Ομπάμα ανακοίνωσε πάγωμα στις νέες άδειες για ανθρακωρυχεία σε όλες τις ομοσπονδιακές εκτάσεις των ΗΠΑ.

(11) Από την 1η Ιανουαρίου, στη Γερμανία τα νέα κτίρια απαγορεύεται να έχουν κεντρική θέρμανση με πετρέλαιο.

(12) Η ηλιακή ενέργεια στις ΗΠΑ δημιούργησε θέσεις εργασίας με ρυθμό 12 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με την υπόλοιπη οικονομία. Μόνο στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών απασχολούνται 77% περισσότεροι εργαζόμενοι από όσοι σε όλα τα ανθρακωρυχεία της χώρας.

(13) Στο Τέξας, τη συντηρητική “Πολιτεία του πετρελαίου”, η αιολική ενέργεια κάλυψε το 40% της κατανάλωσης ηλεκτρισμού επί 17 ώρες μια ημέρα του Δεκεμβρίου.

(14) Η μισή ισχύς ηλεκτροπαραγωγής που εγκαταστάθηκε παγκοσμίως το 2014 αφορούσε έργα ΑΠΕ.

Από την άλλη πλευρά η κυβέρνησή μας μόλις υπέγραψε για την ανάληψη και της 2ης δόσης του δανείου της Ευρ. Τράπεζας Επενδύσεων προς τη ΔΕΗ για την κατασκευή-επέκταση πετρελαϊκών μονάδων σε 18 νησιά του Αιγαίου. Επίσης επιμένει στην λιγνιτική Πτολεμαΐδα 5 (ενάμισι δις επένδυση) και ίσως την επίσης λιγνιτική μονάδα Μελίτη 2.

Η ενεργειακή στροφή συμφέρει

Επί πλέον όλων των παραπάνω έχουμε την μακροχρόνια πλέον και επιμένουσα τάση της δραματικής πτώσης των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που παρακολουθούν αυτές του πετρελαίου, κάτι που ανατρέπει τη βεβαιότητα των προβλέψεων για κέρδη, με δεδομένο ότι στις περιοχές μας τα βάθη εξόρυξης είναι μεγάλα και σε ότι αφορά θαλάσσιες περιοχές ακόμη μεγαλύτερα όπως και το γενικό κόστος.

Το πλήγμα αυτό στην οικονομική βιωσιμότητα των επενδύσεων εξόρυξης πετρελαίου, αερίου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο επικράτησης λογικών συμπίεσης του κόστους κατά την φάση εξόρυξης, εις βάρος των μέτρων ασφαλείας για την προστασία εδάφους, υπεδάφους και θαλάσσια υδάτινης στήλης: ακριβώς το αίτιο που βρίσκεται στη βάση της πετρελαϊκής καταστροφής του Κόλπου του Μεξικού. Υπόψη ότι εμείς, αν εξορύξουμε τελικά, θα εξορύξουμε από μεγάλα βάθη, και αντίστοιχα μεγάλο κόστος.

Στο στενότερα περιβαλλοντικό πεδίο οι κίνδυνοι από τις εξορύξεις είναι η μόλυνση υδάτων γλυκών ή θαλάσσιων και εδαφών σε περίπτωση μεγάλων ατυχημάτων αλλά και διαρροών ρουτίνας, που οδηγούν σε βαριά πλήγματα στον πρωτογενή και τον τουριστικό τομέα.

Για τους λόγους  αυτούς και παρά τις δεσμεύσεις για την εφαρμογή ευρωπαϊκών προτύπων ελέγχου, είναι πολύ συνετότερο και προτιμότερο να αφήσουμε τα ορυκτά καύσιμα κάτω από τη γη και την θάλασσά μας. Δεν πρόκειται απλώς για τοποθέτηση αρχής αλλά για γερά θεμελιωμένη στις σύγχρονες τάσεις πολιτική επιλογή. Προτείνουμε να επενδύσουμε στο μέλλον και τις τεχνολογίες του αντί  προσκολληθούμε σε μια παρωχημένη πεπατημένη.  Η Δυτική Ελλάδα και η Νότια Ήπειρος, τις οποίες αφορούν τα υπό συζήτηση εξορυκτικά σχέδια, είναι οι πλουσιότερες στην χώρα περιοχές από άποψη υδάτινων πόρων. Οι πόροι αυτοί είναι για πάντα, το πετρέλαιο, για λίγες δεκαετίες και πίσω του αφήνει βαριές επιπτώσεις.

Όχι λοιπόν στις τρεις ΜΠΕ για την ΒΔ Πελοπόννησο, την Αιτωλοακαρνανία και την Ήπειρο, ναι στη «μηδενική επιλογή», ναι στις επενδύσεις των κεφαλαίων της τάξης των δισεκατομμυρίων που θα απαιτήσουν, αν ευοδωθούν, στις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Γιώργος Κανέλλης

Αντιπρόεδρος Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτ. Ελλάδας

Επικεφαλής της Οικολογικής Δυτικής Ελλάδας