Να μην πληρώσουν ποτάμια και ακτές της Β. Πελοποννήσου την Ολυμπία Οδό - Ερώτηση στο Ευρωκοινοβούλιο

Αθήνα, 16.7.2013

Να μην πληρώσουν την Ολυμπία Οδό τα ποτάμια της Αιγιάλειας και η ακτογραμμή της Β. Πελοποννήσου

Ερώτηση του Ν. Χρυσόγελου για τις συνέπειες των αμμοληψιών από 3 ποτάμια της Αιγιάλειας

Το ζήτημα των καταστροφικών συνεπειών που θα έχουν για τις ακτογραμμές της βόρειας Πελοποννήσου οι σχεδιαζόμενες αμμοχαλικοληψίες από 3 ποτάμια της Αιγιάλειας για την κατασκευή της Ολυμπίας Οδού, φέρνει με γραπτή ερώτησή του στην Κομισιόν, ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο.

Πιο συγκεκριμένα, στο Τμήμα Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας κατατέθηκε πρόσφατα συμπληρωματική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την έγκριση της κάλυψης των αναγκών σε αμμοχάλικο, του έργου κατασκευής του αυτοκινητόδρομου Κόρινθος – Πάτρα, που αποτελεί τμήμα της Ολυμπίας Οδού, ενός από τα 181 έργα προτεραιότητας του ΕΣΠΑ. Πρόκειται για επιπλέον 5.383.062 m³, εκ των οποίων περίπου 600.000 m³ σχεδιάζεται να ληφθούν από τις κοίτες των ποταμών της Αιγιάλειας, Μεγανίτη, Σελινούντα και Κράθι.

Όπως όμως αναφέρεται στη γνωμάτευση του Διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΛΕΘΕ), τέτοιας έκτασης απολήψεις  θα έχουν καταστροφικές συνέπειες για τα ποτάμια συστήματα καθώς οι φερτές αυτές ύλες είναι απαραίτητες για το σχηματισμό υδάτινων μικροσυστημάτων, σημαντικών για τη λειτουργία της φύσης (υγρότοποι, καλαμιώνες, παρόχθια-παρυδάτια χλωρίδα και πανίδα). Ιδιαίτερα αρνητικές θα είναι επίσης και οι συνέπειες των αμμοληψιών αυτών για τις ακτογραμμές της Β. Πελοποννήσου. Σε μια περιοχή που μελέτες του ΕΜΠ δείχνουν ότι θα επηρεαστεί πιο πολύ από τις άλλες από την κλιματική αλλαγή με οπισθοχώρηση της ακτογραμμής από 250 έως 1300m μέχρι το τέλος του αιώνα, οι αμμοχαλικοληψίες από τα ποτάμια της Αιγιάλειας που εκβάλλουν στις ακτές της Β. Πελοποννήσου θα στερήσουν για δεκαετίες πολύτιμα φερτά υλικά απαραίτητα για την συγκρότηση της ακτογραμμής.  Η ίδια η ΜΠΕ της εταιρείας προβλέπει αναπλήρωση μετά από 20 χρόνια των  λάκκων που θα ανοίξουν στις περιοχές  εξόρυξης της κοίτης των 3 ποταμών, ενώ οι οικολογικές οργανώσεις της περιοχής εκτιμούν ότι θα χρειαστούν πολλά περισσότερα χρόνια για να φτάσουν τα υλικά στην ακτή και να τη διαμορφώσουν. 

Ο Νίκος Χρυσόγελος δήλωσε σχετικά: «Το οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος της καταστροφής των ακτών είναι ανυπολόγιστο. Κανένα αναπτυξιακό έργο, προτεραιότητας ή μη, δεν μπορεί να δικαιολογήσει εκπτώσεις στην προστασία των ποταμών και των ακτών μας. Είναι γνωστό ότι το αμμοχάλικο που μεταφέρεται από την ενεργή κοίτη των ποταμών είναι καθοριστικής σημασίας για να αντισταθμίσει τη διάβρωση των ακτών που επιφέρει ο κυματισμός της θάλασσας. Παρόλα αυτά και σε αυτό το έργο, μια σημαντική ποσότητα του αναγκαίου αμμοχάλικου σχεδιάζεται να ληφθεί από τις κοίτες 3 ποταμών της Αιγιάλειας. Με αυτή τη λογική της προχειρότητας και της επιπολαιότητας που θυσιάζει αβασάνιστα το περιβάλλον στο βωμό της ευκολίας και του πρόσκαιρου κέρδους λίγων, πορευτήκαμε τόσα χρόνια και τα αποτελέσματα ήταν ολέθρια. Καιρός λοιπόν να αλλάξουμε την προσέγγισή μας. Πολύ περισσότερο δε, όταν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις όπως αυτή της χρήσης ανακυκλωμένων υλικών εκσκαφών κατεδαφίσεων και κατασκευών ή η ενοικίαση με μικρό κόστος ιδιωτικών ή δημόσιων εκτάσεων που έχουν δημιουργηθεί από προσχώσεις ποταμών, οι οποίες πλέον βρίσκονται πολύ μακριά από τα ποτάμια. Να μη γίνει λοιπόν η ολοκλήρωση της Ολυμπίας Οδού αιτία να καταστραφούν τα ποτάμια της Αιγιάλειας και η ακεραιότητα της ακτογραμμής της Β. Πελοποννήσου.»

Ο Κώστας Παπακωνσταντίνου, Περιφερειακός Σύμβουλος και επικεφαλής της παράταξης «Οικολογική Δυτική Ελλάδα» δήλωσε επίσης: «Ξεκινώντας με την αποτροπή της ολοκλήρωσης του σιδηροδρόμου το 2007 (όταν με οδηγία Σουφλιά δέσμευσε τα εργοτάξια του προαστιακού) η Ολυμπία Οδός συνεχίζει τις αμαρτωλές παρεμβάσεις. Δεσμεύει δημόσια χρήματα για να ολοκληρωθεί ένα ιδιωτικό έργο και τώρα απαιτεί το υλικό από τα ποτάμια με αιτιολογικό ότι τα δημόσια χρήματα πρέπει να δαπανηθούν οπωσδήποτε μέχρι το 2015»

(Ακολουθεί ολόκληρο το περιεχόμενο της ερώτησης)

Θέμα: «Διάβρωση των ακτών από αμμοχαλικο-ληψίες για την κατασκευή της Ολυμπίας Οδού»

Ανάμεσα στα 181 έργα προτεραιότητας του ΕΣΠΑ βρίσκεται η Ολυμπία Οδός η οποία σχεδιάζεται  να ολοκληρωθεί στο σύνολό της ως το τέλος του 2015 [1]. Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας κατατέθηκε Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την έγκριση συμπλήρωσης των αναγκών σε πρώτες ύλες, του έργου κατασκευής του αυτοκινητόδρομου Κόρινθος – Πάτρα, που αποτελεί τμήμα της Ολυμπίας Οδού. Ζητείται η έγκριση της απόληψης επιπλέον 5.383.062 m³, εκ των οποίων περίπου 600.000 m³ σχεδιάζεται να ληφθούν από τις κοίτες των ποταμών της Αιγιάλειας, Μεγανίτη, Σελινούντα και Κράθι [2]. Αν λειτουργούσαν προγράμματα ανακύκλωσης των αποβλήτων εκσκαφών, κατεδαφίσεων και κατασκευών, μεγάλο μέρος των αναγκών θα μπορούσαν να καλυφθούν από εκεί. Η έκταση των αμμοχαλικο-ληψιών από τα φυσικά οικοσυστήματα θα προκαλέσει ολέθριες συνέπειες, στα ποτάμια και στις ακτές της βόρειας Πελοποννήσου, όπως τεκμηριώνεται από γνωμάτευση του ΕΛΚΕΘΕ [3]. Η διάβρωση των ακτών αυτών προχωράει με γοργούς ρυθμούς και οφείλεται κατά κύριο λόγο στο ελλειμματικό ισοζύγιο φερτών υλικών που δημιουργείται στις ακτές επειδή τα ποτάμια και οι χείμαρροι δεν μεταφέρουν τις αντίστοιχες ποσότητες αμμοχάλικου που διαβρώνει ο κυματισμός της θάλασσας. Η παράκτια αυτή περιοχή θα είναι, επίσης, πιο ευάλωτη σε ακραία φαινόμενα που συνοδεύουν την κλιματική αλλαγή [4]. Η ΜΠΕ της εταιρείας προβλέπει αναπλήρωση μετά από 20 χρόνια των  λάκκων που θα ανοίξουν στις περιοχές  εξόρυξης της κοίτης των ποταμών. Οι οικολογικές οργανώσεις της περιοχής εκτιμούν ότι θα χρειαστούν πολλά περισσότερα χρόνια για να φτάσουν τα υλικά στην ακτή και να τη διαμορφώσουν [5].

Συμφωνεί η Επιτροπή ότι οι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου έργου ποσότητες αμμοχάλικου δεν πρέπει να θέσουν σε κίνδυνο τα ποτάμια συστήματα και να υπονομεύσουν τις ακτές της βόρειας Πελοποννήσου; Αν ναι, προτίθεται να ζητήσει απαγόρευση των αμμοχαλικοληψιών από τις ενεργές κοίτες των 3 ποταμών της Αιγιάλειας και να αναζητήσει διαφορετικές λύσεις με εξεύρεση εναλλακτικών τοποθεσιών για την απόληψη φερτών υλικών, όπως για παράδειγμα ιδιωτικές ή δημόσιες εκτάσεις όπου στο μακρινό παρελθόν οι κοίτες των ποταμών είχαν επιστρώσει με φερτές ύλες;   

[1] http://www.espa.gr/el/Documents/PriorityProjects/ypaan_120116_espa_projects.pdf

[2] http://www.chrysogelos.gr/images/Chrysogelos/OLYMPIA%20ODOS/MPE-places_quantities.pdf

[3]http://www.chrysogelos.gr/images/Chrysogelos/OLYMPIA%20ODOS/%CE%91%CE%9B%CE%9A%CE%A5%CE%A9%CE%9D-%CE%9F%CE%9B%CE%A5%CE%9C%CE%A0%CE%99%CE%91%20%CE%9F%CE%94%CE%9F%CE%A3-%CE%93%CE%9D%CE%A9%CE%9C%CE%91%CE%A4%CE%95%CE%A5%CE%A3%CE%97%20%CE%95%CE%9B%CE%9A%CE%95%CE%98%CE%95.pdf

[4] http://postgrasrv.hydro.ntua.gr/gr/edmaterial/education/doukakis/coastal_zone.pdf

Σύμφωνα με έρευνες του κ. Ευστράτιου Δουκάκη, αν. καθηγητή ΕΜΠ, Τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων, στη Βόρεια και Δυτική Πελοπόννησο αναμένεται οπισθοχώρηση της ακτογραμμής από 250 έως 1300m μέχρι το τέλος του αιώνα, λόγω μόνο των κλιματικών αλλαγών και απώλεια χερσαίας ζώνης από 400 έως 760 εκτάρια, ενώ αναμένεται να πληγούν 300 m2/ μέτρο μήκους ακτογραμμής με την εκδήλωση φαινομένων τσουνάμι παρόμοιων με αυτό του 1963. Αστικές περιοχές, οδικές αρτηρίες και υδροβιότοποι κινδυνεύουν εξίσου από τις κλιματικές αλλαγές και τα τσουνάμι.

[5] http://www.aigialeia24.gr/news_61_1704.htm