Κερδίζουμε πάρκα, συνεχίζουμε
όμως να χάνουμε πλατείες
του Γιώργου Κανέλλη*
Τους τελευταίους μήνες καταγράφεται μια σειρά αισιόδοξων γεγονότων
σε ότι αφορά του μεγάλους χώρους πρασίνου στην Πάτρα.
Η διαμόρφωση του Νότιου
πάρκου, μεγαλύτερου από 100 στρέμματα, αποτέλεσμα συνεργασίας του Δήμου και
του ΟΛΠΑ, η παραχώρηση του πλατανοδάσους 59 στρεμμάτων στις Δάφνες Προαστείου από τον Οργανισμό
Εργατικής Κατοικίας στο Δήμο Πατρέων και τέλος, η πιο πρόσφατη εξέλιξη, ο
καθαρισμός από το Δήμο του χώρου του παλαιού σκουπιδότοπου στο Ριγανόκαμπο, κάπου 130 στρεμμάτων, με
προοπτική να γίνει πάρκο, ανεβάζουν αισθητά τα κατά κεφαλήν τετραγωνικά μέτρα πράσινου
στην Πάτρα.
Η άλλη όψη, οι
απώλειες πλατειών και δρόμων
Όμως, κατά τα τελευταία 15 χρόνια ζούμε μια συνεχώς
εξελισσόμενη υποβάθμιση στον ίδιο αυτόν τομέα: την τραγωδία της απώλειας
χαρακτηρισμένων κοινοχρήστων χώρων στην ευρύτερη έκταση του σχεδίου πόλεως της Πάτρας,
μια υποβάθμιση της ποιότητας ζωής μας που δεν μπορεί να αντισταθμιστεί από την
απόκτηση των νέων μεγάλων, αλλά όχι άμεσα προσβάσιμων στους κατοίκους της πόλης,
χώρων πρασίνου.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις της Πάτρας έχουν προσπαθήσει να
αναδείξουν το πρόβλημα με ημερίδες, ανακοινώσεις, προτάσεις αλλά τα θέματα
άρσης απαλλοτρίωσης κοινοχρήστων χώρων, λόγω αδυναμίας καταβολής αποζημίωσης,
συνεχίζουν τη συχνή όσο και θλιβερή τους παρουσία στις συνεδριάσεις του
Δημοτικού Συμβουλίου. Για μια κατά προσέγγιση εικόνα αναφέρουμε ότι, στο 22500
στρεμμάτων έκτασης σχέδιο πόλης από τα 1125 προβλεπόμενα στρέμματα κοινόχρηστων
χώρων, δρόμων και πλατειών, έχουν ήδη χαθεί αριθμός μεταξύ 50 και 100
στρεμμάτων και τίθεται θέμα αν θα σωθούν κάπου 400 με 500 ακόμη που βρίσκονται
σε κίνδυνο.
Ο κίνδυνος δεν αφορά όλο το σχέδιο πόλεως, αλλά περιοχές
όπως το Μπεγουλάκι, η Αγυιά, η Εγλυκάδα, το Ψαροφάι κι άλλες που δεν
καλύπτονται από τις διατάξεις του ν. 1337/83 για εισφορά εκ μέρους των
ιδιοκτητών σε γη και χρήμα. Έτσι, χωρίς να υπάρχει (δυστυχώς, θα λέγαμε)
δημογραφικός λόγος, τσιμεντοποιούνται γειτονιές με την μετατροπή προβλεπόμενων
πλατειών της τάξης πχ των 4 στρεμμάτων σε τμήματά τους 1 με 1,5 στρέμμα. Επίσης
βλέπουμε αδιάνοικτους δρόμους, σκαστό παράδειγμα η Χείλωνος Πατρέως, λίγο
ανατολικά των Ψηλαλωνίων, να παραμένουν έτσι χωρίς ορατή ελπίδα αλλαγής.
Τι μπορούμε να
κάνουμε
Αυτό που δεν πρέπει να κάνουμε καταρχάς, είναι να μην αρκούμαστε
μόνο στη διάσωση, με σοβαρή δυσκολία και έξοδα του Δήμου, των κοινοχρήστων
χώρων μεγάλης προτεραιότητας.
Είναι ανάγκη να αντιμετωπίσουμε μια αλήθεια και να πράξουμε
αναλόγως: ότι όλα τα χρήματα που χρειάζονται για την καταβολή όλων των
αποζημιώσεων, δηλαδή κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια, πιθανότατα πάνω από 400,
δεν μπορούμε να τα βρούμε από καμιά πηγή. Ούτε από ίδια έσοδα, ούτε από κρατική
επιχορήγηση, όσο πιεστικά και αν διεκδικούμε, ούτε από ευρωπαϊκά προγράμματα,
που χρηματοδοτούν έργα και όχι απαλλοτριώσεις.
Προτάσεις έχουν επανειλημμένα διατυπωθεί: διεκδίκηση πόρων
από το Πράσινο Ταμείο (χωρίς όμως αυταπάτες ότι θα δοθούν σοβαρά ποσά),
αξιοποίηση διατάξεων των άρθρων 15 και 16 του νόμου 2508/1997 (ανάπλαση με
αναθεώρηση σχεδίου σε περιοχές με πρόβλημα πυκνοδόμησης και έλλειψης κοινοχρήστων
χώρων), χρήση του θεσμού της μεταφοράς συντελεστή δόμησης, πώληση καθαρά
εμπορικού χαρακτήρα δημοτικών ακινήτων.
Καλές προτάσεις είναι όλες οι παραπάνω, όμως μόνο μικρού
ποσοστού ανακούφιση μπορούν να δώσουν στο πρόβλημα.
Η τράπεζα γης
Η πρόταση που έχει τις μεγαλύτερες δυνατότητες εφόσον
σχεδιαστεί προσεκτικά είναι μια πολιτική τράπεζας γης. Αυτό σημαίνει ότι ο
Δήμος πολεοδομεί περιοχές δικές του, σημαντικής έκτασης, διατηρώντας ηγεμονικά
ποσοστά κοινόχρηστων χώρων, και αντί να αποζημιώνει σε χρήμα τους ιδιοκτήτες
των χώρων που χάνονται, τους δίνει ανάλογης αξίας οικόπεδα σε άριστα
σχεδιασμένες περιοχές. Κυριότερη ευκαιρία του Δήμου για το σκοπό αυτό είναι ο
χώρος του Λαδόπουλου, πάνω από 100
στρέμματα δημοτικής ιδιοκτησίας. Κρατάμε ότι διατηρητέο, κάνουμε ένα μεγάλο
πάρκο, σχεδιάζουμε μια σύγχρονη γειτονιά και σώζουμε σε σοβαρό πλέον ποσοστό
τις άλλες από την ασφυξία της έλλειψης κοινόχρηστων χώρων. Επίσης όποια άλλη
αχρησιμοποίητη οικοπεδική έκταση του Δήμου.
Θα διατυπώσω ακόμη, μια πιο τολμηρή σκέψη: ο νέος χώρος των
130 στρεμμάτων, στο Ριγανόκαμπο, που καθαρίστηκε από το Δήμο και «φάνηκε», όπως
γνωρίζουμε, δεν είναι δικός του. Είναι του ΤΑΙΠΕΔ και διεκδικείται υπέρ των
πατρινών. Με δεδομένη την αποφασιστικότητα του Δήμου αλλά και την υποστήριξη
του Δημοτικού Συμβουλίου καθώς και πλήθους συλλόγων και οργανώσεων, θα μπορούσε
να διεκδικηθεί διαπραγματευτικά η συναινετική πολεοδόμηση ενός 40% πχ, με τον
όρο ότι το ήμισυ θα δινόταν στο Δήμο ως τμήμα της τράπεζας γης του. Το ΤΑΙΠΕΔ,
είναι πιθανόν να συναινέσει σε κάτι τέτοιο αντί ατέρμονων αλλά και επιζήμιων
και για τις δύο πλευρές δικαστικών διενέξεων. Ανάλογη πολιτική συννενόησης με
αμοιβαίο όφελος θα μπορούσε να γίνει και με τον ΟΛΠΑ για αμοιβαία επωφελή
σχεδιασμό για τα πάνω από 100 στρέμματα του οικοπέδου της Πειραϊκής Πατραϊκής.
Εν κατακλείδι, μια πολιτικής ανταλλαγής οικοπέδων μέσω μιας
δημοτικής τράπεζας γης, είναι η πιο ρεαλιστική ελπίδα για την επίλυση, σε
μεγάλο ποσοστό, του προβλήματος της απώλειας κοινοχρήστων χώρων στην Πάτρα.
Τα οφέλη της θα είναι πολλαπλά, ας την εξετάσουμε σοβαρά και
πρώτοι απ’ όλους η Δημοτική αρχή Πελετίδη και οι παρατάξεις του Δημοτικού
Συμβουλίου.
*Εκπαιδευτικός, περιφερειακός σύμβουλος
Φωτογραφία: ο υπό διαμόρφωση χώρος του Ριγανοκάμπου, μερική άποψη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου