Κυπαρισσιακός: Κάποτε θα καταλάβουν…

 

Αντί να προσπαθούν να γκρεμίσουν την προστασία της περιοχής, θα πρέπει να την κάνουν σημαία τους.

Όπως αναμενόταν, το Ε' Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας απέρριψε την προσφυγή των Δήμων Ζαχάρως, Τριφυλίας και Ανδρίτσαινας, μιας ξενοδοχειακής εταιρείας, μιας ανώνυμης εταιρείας εκμετάλλευσης γηπέδων γκολφ και περίπου 180 κατοίκων γύρω από την αποξηραμένη Αγουλινίτσα και τις εκβολές Αλφειού που ζητούσαν να ακυρωθεί το Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο χαρακτηρίστηκε ο Κυπαρισσιακός Κόλπος «Περιοχή Προστασίας της Φύσης» και καθορίστηκαν οι χρήσεις, οι όροι και περιορισμοί δόμησης.

Θα ήταν παράνοια, λίγους μήνες μετά την καταδίκη της χώρας για πλημμελή προστασία των περιοχών Natura-2000, να ακυρωνόταν ένα Προεδρικό Διάταγμα που ήρθε ως διεθνής υποχρέωση της χώρας για να καλύψει το κενό προστασίας που υπήρχε σε αυτήν την κορυφαίας αξίας φυσική περιοχή.  Οι αρχές, οι κάτοικοι και οι φορείς της περιοχής δεν πρέπει να παραπονούνται. Όχι μόνο μπορούσαν να καταθέσουν έγκαιρα τις απόψεις τους (άσχετα αν δεν το έκαναν) αλλά, κυρίως, είναι συνυπεύθυνοι για την γενικευμένη κατακραυγή για την έλλειψη προστασίας της περιοχής.

Κάποτε θα καταλάβουν ότι όλα αυτά είναι για το συμφέρον τους, έστω και εάν το Προεδρικό Διάταγμα δεν είναι ακριβώς αυτό που θα επιθυμούσαμε. Αν μη τι άλλο, σε ένα επισφαλές και ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, μετά από την πανδημία και υπό την απειλή της κλιματικής επιδείνωσης, η λειτουργία ενός Εθνικού Πάρκου θα φέρει την προστιθέμενη αξία, την προβολή και τους επιπλέον πόρους που χρειάζονται. Δεν αξίζει να τα απορρίψουν αυτά για χάρη του βραχυπρόθεσμου κέρδους κοντόφθαλμων συμφεροντολόγων. 

Η κουβέντα πρέπει να φύγει από τα τετραγωνικά που χτίζει ο καθένας και να στραφεί στην προστασία, την διαχείριση και την ανάδειξη του αξεπέραστου φυσικού περιβάλλοντος, μαζί με την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων που καταστράφηκαν.

ΚΑΘΕ ΕΚΜΙΣΘΩΣΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΑΙΤΕΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΠΠΔ

Με αφορμή την διακήρυξη εκμίσθωσης της Λ/Θ Πρόκοπος μέσα στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου - Στροφυλιάς - Κυπαρισσιακού Κόλπου καλό είναι να θυμηθούμε ότι η έκδοση Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων (ΠΠΔ) από την αρμόδια Περιφερειακή Αρχή - αν όχι Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση και έκδοση ΑΕΠΟ)- πρέπει να θεωρείται ως "εκ των ων ουκ άνευ" σε κάθε διακήρυξη ή ανανέωση εκμίσθωσης λιμνοθαλασσών σε Εθνικό Πάρκο και γενικά σε περιοχή με Φορέα Διαχείρισης. 

 Παρακάτω αναφέρουμε συνοπτικά το πού βρισκόμαστε αναφορικά με την ιστορία της εκμίσθωσης της λιμνοθάλασσας Πρόκοπος στο εν λόγω Εθνικό Πάρκο : 

- Η τρέχουσα μίσθωση της λιμνοθάλασσας Πρόκπος και του φυσικού αύλακα "Κέντρος" λήγει τον Φεβρουάριο 2021.

- Εμείς βάσιμα πιστεύουμε ότι οι σημερινοί μισθωτές ανέχονται, αν όχι υποθάλπουν, τους λαθροθήρες και άλλους παρανόμους στο Εθνικό Πάρκο. Άρα, ανάμεσα στα άλλα, οι όροι της νέας εκμίσθωσης (σε συνδυασμό με την νέα Νομοθεσία) πρέπει να στοχεύουν στο να διευκολύνουν αλλά και να "πιέσουν" τον επόμενο μισθωτή να συμβάλλει στην προστασία της βιοποικιλότητας. Έτσι, τον Δεκέμβριο 2020 στέλνουμε επιστολή για την έκδοση Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων και γενικότερα για περιβαλλοντικούς όρους κατά την εκμίσθωση του Πρόκοπου η οποία προβλέπεται για τον Φεβρουάριο 2021

- Τέλος Δεκεμβρίου 2020 και ο αρμόδιος Φορέας Διαχείρισης στέλνει επιστολή για το ίδιο θέμα 

- Τον Ιανουάριο 2021 το Τμ. Αλιείας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας αναρτά την Διακήρυξη της εκμίσθωσης του Πρόκοπου στην οποία όντως ενσωματώνει αρκετά από όσα επισήμανε ο ΦΔ (και εμείς) - αν και με "άκαρδη - αλιευτική" νοοτροπία που εξακολουθεί να βλέπει την λιμνοθάλασσα ως "ιχθυοτροφείο" 

- Τέλος Ιανουαρίου 2021 η αρμόδια αρχή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας Ιονίου στέλνει έγγραφο με το οποίο ουσιαστικά λέει ότι δεν αρκεί η ενσωμάτωση "περιβαλλοντικών όρων" από το Τμήμα Αλιείας κατά την Διακήρυξη αλλά απαιτείται (τουλάχιστον) και έκδοση ΠΠΔ 

- Εμείς, φυσικά, υποστηρίζουμε την πρόταση της Αποκεντρωμένης. Άλλωστε, η έκδοση ΠΠΔ αποτελεί απλή περίπτωση αφού ο αρμόδιος ΦΔ γνωρίζει τι χρειάζεται και μπορεί άμεσα να βοηθήσει τόσο τον (υποψήφιο) μισθωτή όσο και την αρμόδια Περιφερειακή Αρχή στην έκδοση ΠΠΔ. 

Κάποια στιγμή πρέπει να καταλάβουμε ότι, αν μη τι άλλο, δεν μπορεί να συνεχίζονται αυτές οι ψυχρές διακηρύξεις από τα τμήματα αλιείας. Μισθώνουμε τμήματα Εθνικών Πάρκων, όχι δημόσιες δεξαμενές για ψάρια. Υπάρχουν όροι που πρέπει φαίνονται, άσχετα με το αν σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει αγαστή συνεργασία ψαράδων και φορέων προστασίας της βιοποικιλότητας. 

Αυτό προφανώς πρέπει να τηρείται σε όλες τις μισθώσεις λιμνοθαλασσών.

Αυτό είναι οικοσύστημα, όχι ιχθυοτροφείο. Αν είναι να ψαρέψουμε αφού το δικαιούμαστε και το κάναμε από παλιά, να ξέρουμε ότι υπάρχουν υποχρεώσεις πρώτα για το οικοσύστημα και μετά για τα αλιεύματα.

Παρέμβαση κατά της αποψίλωσης του παρόχθιου δάσους στον Βουραϊκό και αποστράγγισης των εποχιακών υγροτόπων

 

Ο εποχιακός υγρότοπος κοντά στα Καλάβρυτα Δεκ. 2020. Φωτ. Γιώργος Μαρώσσης

Πάτρα 2 Φεβρουαρίου 2021

Προς:

-       Δήμο Καλαβρύτων, Δ.Ε. Καλαβρύτων

-       Δ/νση Τεχνικών Έργων Π.Ε. Αχαΐας, Τμήμα Δομών Περιβάλλοντος

-       Δασαρχείο Καλαβρύτων

-       Φορέα Διαχείρισης Χελμού - Βουραϊκού

  Θέμα: Αίτημα για Οριοθέτηση και αποψίλωση Βουραϊκού Ποταμού.

Αναφορικά με το αίτημα από τον Δήμο Καλαβρύτων για οριοθέτηση του ποταμού Βουραϊκού και αποψίλωση της βλάστησης στο τμήμα από Καλάβρυτα μέχρι την στάση Κερπινής θέλουμε να επισημάνουμε τα εξής: 

-       Η οριοθέτηση πρέπει πάντα να γίνεται με γνώμονα τα φυσικά όρια του ποταμού και να μην τον περιορίζει σε στενά όρια, νομιμοποιώντας μπαζώματα, καταπατήσεις και άλλες επεμβάσεις.

-       Το εν λόγω τμήμα του ποταμού, μαζί με τα υγρά λιβάδια και τις εποχιακά κατακλυσμένες εκτάσεις Δυτικά των Καλαβρύτων, αποτελεί εξαιρετικό βιότοπο, με σπουδαία βιοποικιλότητα και ειδυλλιακό φυσικό και αγροκτηνοτροφικό τοπίο. Προσφέρεται για τουριστική αξιοποίηση με παρόχθιες διαδρομές, προσφέροντας σημαντική προστιθέμενη αξία στο τουριστικό προϊόν των Καλαβρύτων (από Κέρτεζη μέχρι Ζαχλωρού).

-       Η πλούσια βλάστηση και οι ρηχές εποχιακά κατακλυσμένες εκτάσεις αποτελούν τον φυσικό πνεύμονα του Βουραϊκού. Σε αυτές οξυγονώνονται τα νερά και κατακρατούνται οι ρύποι και έτσι ο Βουραϊκός αντέχει τις πιέσεις που δέχεται από ρυπογόνες εκροές τόσο αστικής όσο και αγροτικής και άλλης προέλευσης.

-       Στην εν λόγω περιοχή δεν παρατηρούνται πλημμυρικά φαινόμενα που απειλούν υποδομές καθώς τα πλεονάζοντα ύδατα κατακλύζουν με φυσικό τρόπο τα υγρά λιβάδια, αποτελώντας, όπως είπαμε, φυσικό φαινόμενο απαραίτητο για την «υγεία» του ποταμού.

-       Οι τυχόν ανάγκες καθαρισμό του ποταμού πρέπει να γίνονται με ήπια μέσα και τοπικά (π.χ. λίγα σημεία, μερικές δεκάδες μέτρα ή στην μία μόνο όχθη κάθε φορά) ώστε να μην διαταράσσεται το οικοσύστημα και η λειτουργία της υδρόβιας βλάστησης και να δίνεται καταφύγιο στα είδη πανίδας που πλήττονται.

-       Πρέπει να διατηρηθεί κάθε στοιχείο του παρόχθιου δάσους. Επιπλέον, η ανάγκη περιορισμού της εξάπλωσης του έλκους των Πλατάνων επιβάλει να μην προβούμε σε καμία επέμβαση σε υγιή σημεία του ποταμού.

 Οι προτεινόμενες επεμβάσεις θα καταστρέψουν την βλάστηση και θα αποστραγγίσουν τους φυσικούς εποχιακούς υγρότοπους. Μαζί με το μοναδικό τοπίο θα χαθεί ο φυσικός καθαρισμός των υδάτων σε ολόκληρο τον κάμπο των Καλαβρύτων και ο Βουραϊκός θα μεταμορφωθεί μεμιάς σε μολυσμένο ποτάμι. Οι επιπτώσεις θα φτάσουν στο φαράγγι και τις εκβολές.

Για τον λόγο, αυτό ζητούμε να μην προχωρήσει η εν λόγω πρόταση διότι προφανώς οδηγεί σε ολική αποψίλωση του ποταμού και οικολογική καταστροφή στον κάμπο των Καλαβρύτων. Προφανώς είμαστε όλοι ανοιχτοί στην συζήτηση ‘ήπιων επεμβάσεων με βάση συγκεκριμένο σχέδιο. Σε κάθε περίπτωση, είναι ευκαιρία να μιλήσουμε για την ανάδειξη αυτού του τμήματος του ποταμού με ήπιες παρεμβάσεις και διαμόρφωση διαδρομών.

Ο εποχιακός υγρότοπος κοντά στα Καλάβρυτα Ιαν. 2021. Φωτ. Γιώργος Μαρώσσης

Ο εποχιακός υγρότοπος κοντά στα Καλάβρυτα Δεκ. 2020. Φωτ. Γιώργος Μαρώσσης

ΜΕΡΑ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ: Η προστασία των υγροτόπων είναι πλέον ζήτημα επιβίωσης: H Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις.

 

Ο πραγματικός πλούτος της Δυτικής Ελλάδας είναι ο μεγάλος αριθμός υγροτόπων που διαθέτει: Είκοσι παράκτιες λιμνοθάλασσες σε Εθνικά Πάρκα (από Καϊάφα μέχρι Αμβρακικό) και την μεγαλύτερη Αλυκή της Ελλάδας. Πέντε λίμνες γλυκού νερού στην Αιτωλοακαρνανία - ένα από τα πολυτιμότερα για την βιοποικιλότητα λιμναία συστήματα της Ευρώπης- μαζί με την μεγαλύτερη και καθαρότερη λίμνη της Ελλάδας, την Τριχωνίδα. Έξι τεχνητές λίμνες στρατηγικής σημασίας (Καστράκι, Κρεμαστά, Εύηνος). Σπουδαία και μυθικά ποτάμια στα οποία στηρίζεται η οικονομία και η υδροδότηση της μισής Ελλάδας (Αχελώος, Εύηνος, Μόρνος), ενώ η γεωργία στην Πελοπόννησο στηρίζεται στον Πηνειό και τον Αλφειό.

Οι υγρότοποι προσφέρουν ανεκτίμητες υπηρεσίες, από παραγωγικότητα μέχρι δημιουργία ακτών, προστασία από πλημμύρες, εξασφάλιση υπόγειων νερών, καθαρισμό νερού, διατήρηση ευνοϊκών κλιματικών συνθηκών. Υπό την απειλή της κλιματικής κρίσης, η προστασία των υγροτόπων είναι ζήτημα επιβίωσης και η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις: 

-       Αυτές τις μέρες προχωρά η μίσθωση για αλιευτική εκμετάλλευση της λιμνοθάλασσας Πρόκοπος στο Εθνικό Πάρκο  Κοτυχίου-Στροφυλιάς. Σύμφωνα με την νέα νομοθεσία, η Περιφέρεια οφείλει να εκδώσει Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις ώστε να προστατευτεί και το φυσικό περιβάλλον - έχει λάβει όλη την τεκμηρίωση που απαιτείται. Θα το κάνει ή θα μισθώσει πάλι το Εθνικό Πάρκο σαν να ήταν δεξαμενή για ψάρια;

-       Κάθε χρόνο πλημμυρίζουν οι αποξηραμένες λίμνες Μουριά και Αγουλινίτσα, «φωνάζοντας» ότι παραμένουν λίμνες, που άδικα καταστράφηκαν. Η επανδημιουργία τους είναι οικονομικά συμφέρουσα, τεχνικά εφικτή, κοινωνικά αποδεκτή και υπάρχουν τεράστιοι διαθέσιμοι πόροι. Χρειάζεται μόνο αλλαγή νοοτροπίας και ανανέωση του εργολαβικού κατεστημένου: αντί για αποξηράνσεις και συρματοκιβώτια, να στραφούν σε νέα «πράσινα» έργα. Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ προσφέρουν μεγάλη ευκαιρία που πρέπει να αξιοποιήσει η Περιφέρεια .

-       Είναι πλέον εμφανές ότι τα αντιπλημμυρικά έργα, παρότι κοστίζουν δεκάδες εκατομμύρια ευρω, συχνά αποτγχάνουν και οι πλημμύρες αυξάνονται. Προτού ανακοινώσει νέα αντιπλημμυρικά, η Περιφέρεια οφείλει να κατανοήσει το πρόβλημα: Οι οριοθετήσεις των ποταμών και των ρεμάτων στενεύουν τα φυσικά όρια χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις καταπατήσεις, τις νέες κλιματικές συνθήκες και τις αμμοληψίες που άλλαξαν την φυσική ροή. Οι οριοθετήσεις πρέπει να γίνονται πιο μακριά από την κοίτη. Αυτό επιτρέπει σύγχρονα αντιπλημμυρικά που δίνουν χώρο στο νερό, σε αντίθεση με τα τοιχία και τα συρματοκιβώτια που επιταχύνουν την ροή και είτε καταρρέουν ή μεταφέρουν το πρόβλημα της πλημμύρας πιο χαμηλά και πιο έντονα. 

-       Πρέπει να σταματήσουν οι αποψιλώσεις της υδρόβιας και παρόχθιας βλάστησης η οποία φιλτράρει και καθαρίζει τα νερά. Αυτή σώζει τις λίμνες της Αιτωλοακαρνανίας, ενώ ο Βουραϊκός αντέχει την ρύπανση επειδή διαθέτει πλούσια βλάστηση και υγροτοπικές εκτάσεις – αυτές που σχεδιάζει να αποξηράνει ο Δήμος Καλαβρύτων…

-       Η Περιφέρεια θα πρέπει να προστατέψει τις λίμνες και τα ποτάμια από την ρύπανση από ελαιοτριβεία, αστικά, βιομηχανικά και αγροτικά λύματα.

-       Για όλα αυτά οι Αρχές πρέπει να συνεργάζονται με τους Φορείς Διαχείρισης. Έτσι θα απέφευγαν αντιπλημμυρικά που καταρρέουν μέσα στην κοίτη, μπάζα στις όχθες της Τριχωνίδας, καταστροφή παραποτάμιας βλάστησης και διάδοση του μεταχρωματικού έλκους των πλατάνων.