Δευτέρα 29 Μαΐου 2017

Οι προτάσεις μας για βιώσιμη Πάτρα και Αγρίνιο

Στείλαμε στους δημάρχους Πάτρας και Αγρινίου το κείμενο των προτάσεων μας για βιώσιμη χρήση των κονδυλίων για τις Ολοκληρωμένες Χωρικές επενδύσεις στις δύο πόλεις με την ευκαιρία του ανοίγματος της σχετικής πρόσκλησης ύψους 160 εκ ευρώ. Η επιστολή είναι η παρακάτω:

Οικολογική Δυτική Ελλάδα
Περιφερειακός  σύμβουλος Γ. Κανέλλης
Πάτρα, Δευτέρα 29 Μαΐου 2017

 Προς
1.       Δήμαρχο Πατρέων κ. Κώστα Πελετίδη
2.       Δήμαρχο Αγρινίου κ. Γιώργο Παπαναστασίου
KOIN: Αντ/χος Οικονομικών Δ. Πατρέων

ΘΕΜΑ: Οι προτάσεις της Οικολογικής Δυτικής Ελλάδας για το σχέδιο Ο.Χ.Ε. πόλεων Πάτρας και Αγρινίου.
Κύριοι Δήμαρχοι,
Το άνοιγμα της προκήρυξης για την υλοποίηση του σχεδίου Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ)  με στόχο την Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη για τις πόλεις Πάτρας και Αγρινίου και χρηματοδότηση περίπου 160 εκατομμυρίων ευρώ, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία αναβάθμισης για τις δύο μεγαλύτερες πόλεις της περιφέρειάς μας.
Θεωρούμε σκόπιμο να θέσουμε και πάλι υπόψη σας το γραπτό κείμενο προτάσεών μας, τις οποίες είχαμε παρουσιάσει σε σχετική με το θέμα ημερίδα στην Πάτρα τον Μάρτη του 2016.
Εκφράζουμε την ελπίδα ότι θα σας φανούν χρήσιμες και θα αξιοποιηθούν.
Ακολουθεί το κείμενο των προτάσεων:
Ημερίδα βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης
της Περιφέρειας Δυτ. Ελλάδας – Δευτέρα 6-3-16
H τοποθέτηση της Οικολογικής Δυτικής Ελλάδας
Το σχέδιο Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ)  με στόχο την Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (ΒΑΑ) της Πάτρας είναι μια σημαντική ευκαιρία εν όψει της νέας προγραμματικής περιόδου. Για μας, οι λέξεις κλειδιά είναι: Η βιωσιμότητα, υπό τη σύγχρονή της έννοια, όχι δηλαδή μόνο έργα που θα αντέξουν τη δοκιμασία του χρόνου αλλά και που θεμελιωδώς λαμβάνουν υπόψη τις μεγάλες προκλήσεις του καιρού μας, την κλιματική αλλαγή και την απώλεια της βιοποικιλότητας. Η ετοιμότητα, ήτοι οι φορείς που έχουν ρόλο σε αυτές ετοιμάζουν τα διοικητικά εργαλεία και δομές έγκαιρα (εκφράζουμε εδώ την ανησυχία μας για την υποβάθμιση και αποστελέχωση της Αναπτυξιακής Δημοτικής Επιχείρησης Πατρών – ΑΔΕΠ). Η τόλμη, δηλαδή η προετοιμασία ολοκληρωμένων παρεμβάσεων και όχι απλά η απάντηση σε παρουσιαζόμενες ανάγκες. Παράδειγμα εδώ ο εντός του αστικού ιστού της Πάτρας ποταμός Μείλιχος που θα μπορούσε να είναι ευκαιρία για έναν επιμήκη άξονα αναψυχής αλλά είναι υποβαθμισμένος από καταπατήσεις και αυθαιρεσίες. Η συνεργασία. Αυτό σημαίνει ότι οι φορείς που πρέπει να συνεργαστούν γρήγορα και αποτελεσματικά, γιατί ξέρουμε πολύ καλά πόσο πιεστικοί είναι οι χρόνοι στα ευρωπαϊκά προγράμματα. Σημαντική είναι η δημιουργία ομάδας «στελεχών επαφής» στο πρότυπο των διυπουργικών στελεχών.
Σημειώνουμε ότι οι προτάσεις μας, έχουν εφαρμογή κατά το μέγιστο μέρος και σε άλλες πόλεις της περιφέρειας και όχι μόνο στην Πάτρα.
Προτάσεις
Πράσινη ενέργεια
1.       Η από το 2014 πρότασή μας για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε δημόσια κτίρια. Αρχή από τα καθαρά ιδιόκτητα κτίρια της Περιφέρειας. Στη συνέχεια, ιδανικά είναι κτίρια των Δήμων, Σχολεία, Δικαστικά Μέγαρα.
Ενέργεια προετοιμασίας : καταγραφή (ή εφόσον, ως οφείλει, υπάρχει, επικαιροποίηση –επιβεβαίωση) της ακίνητης περιουσίας των δημόσιων φορέων.
Πρόκειται για πρόταση εφαρμοσμένη ήδη πχ σε πόλεις της Γερμανίας.
2.       Προετοιμασία για βελτίωση μονώσεων, και γενικά εγκατάσταση παθητικών συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας στα παραπάνω κτίρια. Προτεραιότητα ο κλιματισμός.
3.       Εγκατάσταση θερμοστατών στα συστήματα θέρμανσης των δημόσιων σχολείων
Σχηματισμός Επιτροπής - παρατηρητηρίου ορθολογικής χρήσης Ενέργειας – στόχος μηδενικό  ισοζύγιο εκπομπών CO2.
4.       Μελέτη – εφαρμογή συστημάτων χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας στον δημόσιο φωτισμό. Ενδεικτικά αναφέρουμε την αντικατάσταση των λαμπτήρων με νεότερης (ή και εντελώς πρόσφατης) τεχνολογίας, την εγκατάσταση συστημάτων ρύθμισης της έντασης του φωτισμού ανάλογα με το επίπεδο εξωτερικής φωτεινότητας, συστημάτων «αμφίδρομης επικοινωνίας» που ενημερώνουν αυτόματα για βλάβες, ελαττώνοντας την ανάγκη για χειροκίνητο έλεγχο και ρύθμιση.

Ανακύκλωση 
Υποχρεωτική χωριστή και επιμελής ανακύκλωση χαρτιού σε όλες τις υπηρεσίες.  Ορίζεται υπεύθυνος υπάλληλος ελέγχου.
Πρόγραμμα επισκευής ή ανακύκλωσης παλαιών ηλεκτρικών – ηλεκτρονικών συσκευών.
Σχεδιασμός και χρηματοδότηση αλλά και έλεγχος χρήσης προγραμμάτων πιλοτικής (ή και πιο ευρείας) δωρεάν παροχής κάδων οικιακής κομποστοποίησης.

Αστικό πράσινο – κοινόχρηστοι χώροι
1.       Χρηματοδότηση μιας νομικο-οικονομικής μελέτης για την ανίχνευση εναλλακτικών και έξυπνων στρατηγικών, κυρίως μέσω τολμηρής χρήσης υπαρχόντων πολεοδομικών εργαλείων, για την αντιμετώπιση του φαινομένου της απώλειας κοινοχρήστων χώρων σε πόλεις όπως η Πάτρα.
2.       Συνολική υποστήριξη εκ μέρους της περιφέρειας στους Δημάρχους των οποίων τα σχέδια πολεοδομικής βελτίωσης καθυστερούν είτε στην Α.ΔΕΠΙΝ είτε στο ΥΠΕΝ
3.       Βελτίωση προαυλίων σχολείων (περισσότερο σχεδιασμένο πράσινο, πιο «ζεστοί» χώροι) με συμμετοχή των μαθητών.   
4.       Εντοπισμός πρανών οδών με απώλειες ή πλήρη έλλειψη πρασίνου και σχεδιασμένη φύτευση τοπικών θαμνωδών ειδών.          
5.       Αποκλεισμός της χρήσης (των θεωρουμένων πλέον καρκινογόνων και μεταλλαξιγόνων) παρασιτοκτόνων τύπου glyphosate ή paraquat  ως μέσων ελέγχου της μονοετούς βλάστησης των πρανών των οδών για λόγους πυροπροστασίας. Χρήση μηχανικών μέσων.
6.       Διαχειριστικά μέτρα προστασία της σημαντικής χλωρίδας τύπου «πράσινου διαδρόμου» που αναπτύσσεται κατά μήκος σιδηροδρομικών γραμμών.        
7.       Ειδική φροντίδα για την παράκτια –ιδίως τη σπάνια- χλωρίδα. Στοιχειώδης περίφραξη σπάνιων ειδών και σήμανση αυτών ώστε να αποτελέσουν στοιχείο ενδιαφέροντος για το κοινό.     
8.       Ξεχωριστή συλλογή υπολειμμάτων από κλαδέματα αστικού πρασίνου, που θα μπορούν να περιλάβουν και αντίστοιχα απορρίμματα ιδιωτικών κήπων προς θρυμματισμό και κομποστοποίηση.                                     


Ποταμοί – χείμαρροι εντός της πόλης
Οριοθέτηση, σχεδιασμός ενεργειών σταδιακής αλλά χωρίς οπισθοδρομήσεις απαλλαγής τους από καταπατήσεις οχθών και αυθαίρετα (πχ Μείλιχος), οικολογική μελέτη και αναβάθμισή τους ως αεραγωγών, στοιχείων αναψυχής και βιοτόπων άγριας ζωής.
Έργα ορεινής υδρονομίας στις κοίτες που διασχίζουν την ορεινή και λοφώδη ζώνη, για συγκράτηση φερτών υλών, εμπλουτισμό υπόγειων νερών και έλεγχο πλημμυρικών φαινομένων.

Διατηρητέα δημόσια κτίρια
Ανάθεση μελέτης χρήσεων ώστε να παραμένουν «ζωντανά». Η αχρησία οδηγεί στην απαξίωση και φθορά ακόμη και όταν έχουν συντηρηθεί.
Νερό
Μελέτη και εφαρμογή συστημάτων επανάχρησης του τελικού υγρού προϊόντος (νερού) των τριτοβάθμιων βιολογικών καθαρισμών για άρδευση αστικού ή περιαστικού πρασίνου. Εναλλακτικά (ισχύει και για περιπτώσεις δευτεροβάθμιων καθαρισμών) δημιουργία μικρών τεχνητών υγροτόπων με καλαμιώνα και άλλα υδρόφιλα είδη.

Οικολογικό σήμα (ecolabel)
Παροχή βοήθειας σε επιχειρήσεις για απόκτηση οικολογικού σήματος.

Γιώργος Κανέλλης
Περιφερειακός σύμβουλος Δυτ. Ελλάδας.
Επικεφαλής της Οικολογικής Δυτικής Ελλάδας, 6972902750  

Κυριακή 28 Μαΐου 2017

Κερδίζουμε πάρκα, συνεχίζουμε όμως να χάνουμε πλατείες


Κερδίζουμε πάρκα, συνεχίζουμε όμως να χάνουμε πλατείες

του Γιώργου Κανέλλη*

Τους τελευταίους μήνες καταγράφεται μια σειρά αισιόδοξων γεγονότων σε ότι αφορά του μεγάλους χώρους πρασίνου στην Πάτρα.
Η διαμόρφωση του Νότιου πάρκου, μεγαλύτερου από 100 στρέμματα, αποτέλεσμα συνεργασίας του Δήμου και του ΟΛΠΑ, η παραχώρηση του πλατανοδάσους 59 στρεμμάτων στις Δάφνες Προαστείου από τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας στο Δήμο Πατρέων και τέλος, η πιο πρόσφατη εξέλιξη, ο καθαρισμός από το Δήμο του χώρου του παλαιού σκουπιδότοπου στο Ριγανόκαμπο, κάπου 130 στρεμμάτων, με προοπτική να γίνει πάρκο, ανεβάζουν αισθητά τα κατά κεφαλήν τετραγωνικά μέτρα πράσινου στην Πάτρα.

Η άλλη όψη, οι απώλειες πλατειών και δρόμων

Όμως, κατά τα τελευταία 15 χρόνια ζούμε μια συνεχώς εξελισσόμενη υποβάθμιση στον ίδιο αυτόν τομέα: την τραγωδία της απώλειας χαρακτηρισμένων κοινοχρήστων χώρων στην ευρύτερη έκταση του σχεδίου πόλεως της Πάτρας, μια υποβάθμιση της ποιότητας ζωής μας που δεν μπορεί να αντισταθμιστεί από την απόκτηση των νέων μεγάλων, αλλά όχι άμεσα προσβάσιμων στους κατοίκους της πόλης, χώρων πρασίνου.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις της Πάτρας έχουν προσπαθήσει να αναδείξουν το πρόβλημα με ημερίδες, ανακοινώσεις, προτάσεις αλλά τα θέματα άρσης απαλλοτρίωσης κοινοχρήστων χώρων, λόγω αδυναμίας καταβολής αποζημίωσης, συνεχίζουν τη συχνή όσο και θλιβερή τους παρουσία στις συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου. Για μια κατά προσέγγιση εικόνα αναφέρουμε ότι, στο 22500 στρεμμάτων έκτασης σχέδιο πόλης από τα 1125 προβλεπόμενα στρέμματα κοινόχρηστων χώρων, δρόμων και πλατειών, έχουν ήδη χαθεί αριθμός μεταξύ 50 και 100 στρεμμάτων και τίθεται θέμα αν θα σωθούν κάπου 400 με 500 ακόμη που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Ο κίνδυνος δεν αφορά όλο το σχέδιο πόλεως, αλλά περιοχές όπως το Μπεγουλάκι, η Αγυιά, η Εγλυκάδα, το Ψαροφάι κι άλλες που δεν καλύπτονται από τις διατάξεις του ν. 1337/83 για εισφορά εκ μέρους των ιδιοκτητών σε γη και χρήμα. Έτσι, χωρίς να υπάρχει (δυστυχώς, θα λέγαμε) δημογραφικός λόγος, τσιμεντοποιούνται γειτονιές με την μετατροπή προβλεπόμενων πλατειών της τάξης πχ των 4 στρεμμάτων σε τμήματά τους 1 με 1,5 στρέμμα. Επίσης βλέπουμε αδιάνοικτους δρόμους, σκαστό παράδειγμα η Χείλωνος Πατρέως, λίγο ανατολικά των Ψηλαλωνίων, να παραμένουν έτσι χωρίς ορατή ελπίδα αλλαγής.

Τι μπορούμε να κάνουμε
Αυτό που δεν πρέπει να κάνουμε καταρχάς, είναι να μην αρκούμαστε μόνο στη διάσωση, με σοβαρή δυσκολία και έξοδα του Δήμου, των κοινοχρήστων χώρων μεγάλης προτεραιότητας.
Είναι ανάγκη να αντιμετωπίσουμε μια αλήθεια και να πράξουμε αναλόγως: ότι όλα τα χρήματα που χρειάζονται για την καταβολή όλων των αποζημιώσεων, δηλαδή κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια, πιθανότατα πάνω από 400, δεν μπορούμε να τα βρούμε από καμιά πηγή. Ούτε από ίδια έσοδα, ούτε από κρατική επιχορήγηση, όσο πιεστικά και αν διεκδικούμε, ούτε από ευρωπαϊκά προγράμματα, που χρηματοδοτούν έργα και όχι απαλλοτριώσεις.
Προτάσεις έχουν επανειλημμένα διατυπωθεί: διεκδίκηση πόρων από το Πράσινο Ταμείο (χωρίς όμως αυταπάτες ότι θα δοθούν σοβαρά ποσά), αξιοποίηση διατάξεων των άρθρων 15 και 16 του νόμου 2508/1997 (ανάπλαση με αναθεώρηση σχεδίου σε περιοχές με πρόβλημα πυκνοδόμησης και έλλειψης κοινοχρήστων χώρων), χρήση του θεσμού της μεταφοράς συντελεστή δόμησης, πώληση καθαρά εμπορικού χαρακτήρα δημοτικών ακινήτων.
Καλές προτάσεις είναι όλες οι παραπάνω, όμως μόνο μικρού ποσοστού ανακούφιση μπορούν να δώσουν στο πρόβλημα.

Η τράπεζα γης
Η πρόταση που έχει τις μεγαλύτερες δυνατότητες εφόσον σχεδιαστεί προσεκτικά είναι μια πολιτική τράπεζας γης. Αυτό σημαίνει ότι ο Δήμος πολεοδομεί περιοχές δικές του, σημαντικής έκτασης, διατηρώντας ηγεμονικά ποσοστά κοινόχρηστων χώρων, και αντί να αποζημιώνει σε χρήμα τους ιδιοκτήτες των χώρων που χάνονται, τους δίνει ανάλογης αξίας οικόπεδα σε άριστα σχεδιασμένες περιοχές. Κυριότερη ευκαιρία του Δήμου για το σκοπό αυτό είναι ο χώρος του Λαδόπουλου, πάνω από 100 στρέμματα δημοτικής ιδιοκτησίας. Κρατάμε ότι διατηρητέο, κάνουμε ένα μεγάλο πάρκο, σχεδιάζουμε μια σύγχρονη γειτονιά και σώζουμε σε σοβαρό πλέον ποσοστό τις άλλες από την ασφυξία της έλλειψης κοινόχρηστων χώρων. Επίσης όποια άλλη αχρησιμοποίητη οικοπεδική έκταση του Δήμου.

Θα διατυπώσω ακόμη, μια πιο τολμηρή σκέψη: ο νέος χώρος των 130 στρεμμάτων, στο Ριγανόκαμπο, που καθαρίστηκε από το Δήμο και «φάνηκε», όπως γνωρίζουμε, δεν είναι δικός του. Είναι του ΤΑΙΠΕΔ και διεκδικείται υπέρ των πατρινών. Με δεδομένη την αποφασιστικότητα του Δήμου αλλά και την υποστήριξη του Δημοτικού Συμβουλίου καθώς και πλήθους συλλόγων και οργανώσεων, θα μπορούσε να διεκδικηθεί διαπραγματευτικά η συναινετική πολεοδόμηση ενός 40% πχ, με τον όρο ότι το ήμισυ θα δινόταν στο Δήμο ως τμήμα της τράπεζας γης του. Το ΤΑΙΠΕΔ, είναι πιθανόν να συναινέσει σε κάτι τέτοιο αντί ατέρμονων αλλά και επιζήμιων και για τις δύο πλευρές δικαστικών διενέξεων. Ανάλογη πολιτική συννενόησης με αμοιβαίο όφελος θα μπορούσε να γίνει και με τον ΟΛΠΑ για αμοιβαία επωφελή σχεδιασμό για τα πάνω από 100 στρέμματα του οικοπέδου της Πειραϊκής Πατραϊκής.

Εν κατακλείδι, μια πολιτικής ανταλλαγής οικοπέδων μέσω μιας δημοτικής τράπεζας γης, είναι η πιο ρεαλιστική ελπίδα για την επίλυση, σε μεγάλο ποσοστό, του προβλήματος της απώλειας κοινοχρήστων χώρων στην Πάτρα.
Τα οφέλη της θα είναι πολλαπλά, ας την εξετάσουμε σοβαρά και πρώτοι απ’ όλους η Δημοτική αρχή Πελετίδη και οι παρατάξεις του Δημοτικού Συμβουλίου.

*Εκπαιδευτικός, περιφερειακός σύμβουλος

Φωτογραφία: ο υπό διαμόρφωση χώρος του Ριγανοκάμπου, μερική άποψη.





Δευτέρα 22 Μαΐου 2017

Η εξόρυξη υδρογονανθράκων δεν συμβαδίζει με την οικονομία του μέλλοντος!

Οικολογική Δυτική Ελλάδα
Πάτρα 22 Μαΐου 2017

Δελτίο τύπου

Η εξόρυξη υδρογονανθράκων δεν συμβαδίζει με την οικονομία του μέλλοντος!

Η Θέση της Οικολογικής Δυτικής Ελλάδας για το θέμα «Γνωμοδότηση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στο Ιόνιο Πέλαγος»
Η Οικολογική Δυτική Ελλάδα, στη συνεδρίαση της 22ας Μαΐου,  απέρριψε με ένα καθαρό  « Όχι» την ΣΜΠΕ για τους υδρογονάνθρακες στο Ιόνιο με βάση τα ακόλουθα επιχειρήματα:
Πρώτον, ότι η έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων είναι μια επιλογή μεγάλης σημασίας που όμως υπηρετεί ένα ενεργειακό σχεδιασμό που στρέφει το βλέμμα του στο παρελθόν, στην εποχή του άνθρακα. Το μέλλον, και πληθαίνουν οι αποδείξεις, ότι και επιθυμητό και εφικτό είναι, στηρίζεται στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την ενεργειακή αποδοτικότητα.  Εκεί πρέπει να επενδύσουμε τα κεφάλαια του ενεργειακού τομέα και όχι σε στερεές, υγρές ή αέριες μορφές υπεδάφιου άνθρακα.
Αυτό δεν το επιβάλλει μόνο η Συνθήκη του Παρισιού για το κλίμα (2015) αλλά και στρατηγικές επιλογές  χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Δανία, η Ισπανία και πολλές άλλες.
Δεύτερον, ο πολλαπλασιασμός ενδεχομένων εξορυκτικών γεωτρήσεων, εφόσον η έρευνα αποδώσει αποτελέσματα, θα πολλαπλασιάσει τις επιπτώσεις και την πιθανότητα κινδύνων για τα θαλάσσια οικοσυστήματα, τα ιχθυαποθέματα, τον τουρισμό,  , ενώ οι σχετικά χαμηλές τιμές πετρελαίου, δημιουργούν το φόβο ότι μπορεί να μειωθούν, για λόγους κόστους, τα επίπεδα ασφάλειας.
Αναλυτικά, το πλήρες κείμενο της τοποθέτησης του περιφερειακού συμβούλου της Ο.Δ.Ε. Γιώργου Κανέλλη είναι το παρακάτω:
H συζήτηση για την διατύπωση γνώμης επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στο Ιόνιο Πέλαγος, την Δευτέρα 22 Μαΐου 2017, έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με τις προηγούμενες που αφορούσαν χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας της Ηπείρου και της Β. Πελοποννήσου. Προκύπτει όμως το νέο δεδομένο, ότι με το σχεδιασμό αυτόν ερευνών και ενδεχόμενων εξορύξεων ολόκληρη η δυτική γεωγραφία της χώρας γίνεται πεδίο εξορυκτικών δραστηριοτήτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, με ορατή επίπτωση τον πολλαπλασιασμό των περιβαλλοντικών κινδύνων.
Η εν λόγω ΣΜΠΕ αναφέρεται σε ένα ακόμη τμήμα ενός οπισθοδρομικού (ντε φάκτο) εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού όπου οι εξορύξεις, είτε στερεών (λιγνίτες), είτε υγρών και αερίων υδρογονανθράκων, αποτελούν τα κύρια στοιχεία, με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την εξοικονόμηση να περνούν σε δεύτερη μοίρα.
Επομένως, όπως κάναμε και τις προηγούμενες φορές με αντίστοιχες μελέτες, θα τοποθετηθούμε τόσο και κυρίως στο στρατηγικό επίπεδο της επιλογής των πετρελαϊκών εξορύξεων ως εθνικής επιλογής όσο και στο ειδικό επίπεδο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις δραστηριότητες της έρευνας και, πολύ περισσότερο, της πιθανής εκμετάλλευσης στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου πελάγους.
Η κλιματική αλλαγή θεμελιώδες κριτήριο
Η πλέον στρατηγική παράμετρος των εξελίξεων της εποχής μας είναι η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ αλλαγή. Βασικός δρόμος αντιμετώπισής της είναι να αφήσουμε το μέγιστο ποσοστό των κοιτασμάτων άνθρακα και υδρογονανθράκων εκεί που βρίσκονται και στην μορφή που βρίσκονται αντί να τα μετατρέψουμε σε αέρια μορφή οδηγώντας έτσι τις επιπτώσεις στην ήδη διαταραγμένη αναλογία αερίων της ατμόσφαιρας (η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα έχει ξεπεράσει οριστικά το συμβολικό όριο των 400ppm) σε μη αντιστρεπτά επίπεδα υπερθέρμανσης.
Πρέπει να τονίσουμε, ότι δεν μιλάμε για κάποιες πρωτοποριακές ιδέες και αιτήματα αλλά, μετά την Διεθνή Συνθήκη του Παρισιού για το κλίμα (τέλος 2015), για το πλαίσιο της ενεργειακής πολιτικής των κυριοτέρων οικονομιών του κόσμου, μιλάμε για ένα παγκόσμιο πρόγραμμα δράσης και αυτοδεσμεύσεων.
Επιλέγουμε την έκφραση «αυτοδεσμεύσεις» γιατί πρέπει να γίνει σαφές ότι πρόκειται περί αυτού, περί συνειδητής δηλαδή πολιτικής αποχής από την εξόρυξη ορυκτού πλούτου για να υπηρετηθεί ο υπέρτερος σκοπός της διαφύλαξης του κλίματος, σκοπός ζωτικός και για τα οικοσυστήματα αλλά και για την διατροφική ασφάλεια και την βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Σοβαρή έκθεση του Oil Change International υπολογίζει, πως τα αποθέματα κάρβουνου, πετρελαίου και φυσικού αερίου που ήδη αξιοποιούνται, αντιστοιχούν σε εκπομπές CO2 που θα οδηγήσουν σε υπερθέρμανση μεγαλύτερη των 2°C. (τα αποδεδειγμένα αποθέματα που δεν αξιοποιούνται ακόμα είναι τριπλάσια). Η Έκθεση καταλήγει πως αν πρόκειται να επιτύχουμε τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού, κανένα νέο έργο εξόρυξης ή μεταφοράς ορυκτών καυσίμων δεν πρέπει να αδειοδοτηθεί, ενώ κάποια από τα ανθρακωρυχεία ή πεδία υδρογονανθράκων που λειτουργούν στις αναπτυγμένες χώρες θα πρέπει να κλείσουν πρόωρα πριν αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα αποθέματά τους.  Κάθε χώρα, και μάλιστα πλούσια προικοδοτημένη σε ΑΠΕ, όπως η δική μας έχει υποχρέωση να αναλάβει το μέρος της ευθύνης αυτοδέσμευσης που της αναλογεί. Θα προσθέσω και συμφέρον διότι οι εξορύξεις αυτές, στην κλίμακα που μπορούν να φτάσουν, αν ευοδωθούν οι έρευνες σε μεγάλο βαθμό, θα οδηγήσουν σε δέσμευση των διαθέσιμων για την ενέργεια κεφαλαίων στην ΠΑΛΙΑ οικονομία του άνθρακα και όχι στην καινοτομική εποχή των ΑΠΕ και της ενεργειακής αποδοτικότητας που στηρίζεται στην ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, την ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ, την αυξημένη ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, την ΚΥΚΛΙΚΗ οικονομία.
Επομένως, διαφωνώντας συνολικά με την επιλογή της εξόρυξης υδρογονανθράκων ως αναπτυξιακή προοπτική, η στρατηγική μας ενεργειακή πρόταση τόσο σε περιφερειακό ως παράταξη, όσο και σε εθνικό -ως χώρος της πολιτικής οικολογίας – επίπεδο είναι: επενδύουμε στην ενεργειακή αποτελεσματικότητα (εξοικονόμηση) και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας έτσι ώστε να πετύχουμε στα μέσα του αιώνα πλήρη κάλυψη των σταθεροποιημένων ενεργειακών μας αναγκών από αυτά. Σε άμεσο χρόνο αυτό σημαίνει εγκατάλειψη των σχεδίων για νέες λιγνιτικές μονάδες στη Β. Ελλάδα ή εξόρυξη λιγνιτικών κοιτασμάτων στην ΒΔ Πελοπόννησο (να τα αφήσουμε εκεί που βρίσκονται) και σαφής απόρριψη της επιλογής για θαλάσσιες και χερσαίες εξορύξεις στη Δυτική Ελλάδα, την Ήπειρο, το Ιόνιο πέλαγος.

Διεθνής στροφή – δεν είμαστε  μόνοι
Αν προχωρήσουμε ως χώρα σε τέτοιες πολιτικές επιλογές δεν θα είμαστε καθόλου μόνοι. Αναφέρω ενδεικτικά:
Ο νέος Γάλλος πρόεδρος Μακρόν έχει δεσμευτεί να μην προχωρήσει σε καμία νέα έρευνα υδρογονανθράκων στην γαλλική επικράτεια, να μειώσει ανθρακικά και πυρηνικά, να διπλασιάσει τις ΑΠΕ σε 5 χρόνια. Ο προηγούμενος Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα, σε συντονισμό με την κυβέρνηση του Καναδά, απαγόρευσε εξορύξεις υδρογονανθράκων σε γιγαντιαίες εκτάσεις στην Αρκτική και στον Ατλαντικό και ματαίωσε τον μεγάλο πετρελαιαγωγό Keystone, η Κροατία προχωρά σε πάγωμα ερευνών για υδρογονάνθρακες στην Αδριατική, παρομοίως η Ισπανία αποκλείει μεγάλες ζώνες της μεσογειακής θαλάσσιας επικράτειάς της από εξορύξεις, ενώ η κρατική εταιρία πετρελαίου και φυσικού αερίου της Δανίας ανακοίνωσε πως θα εγκαταλείψει σταδιακά τις παραδοσιακές της δραστηριότητες για να προσανατολισθεί στις επενδύσεις στην υπεράκτια αιολική ενέργεια.
Σοβαροί οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι
Όμως η εξόρυξη υδρογονανθράκων, ιδίως η θαλάσσια που συζητάμε σήμερα,  δεν είναι μόνο οπισθοδρόμηση στο στρατηγικό επίπεδο, συνεπάγεται σοβαρούς περιβαλλοντικούς κινδύνους, και σοβαρά ατυχήματα μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την τουριστική βιομηχανία στην οποία επενδύουμε τόσες ελπίδες για την οικονομική μας ανάκαμψη.
Η πρώτη πηγή ανησυχίας για τυχόν μοιραία ατυχήματα σε περίπτωση εξορύξεων είναι ο παράγων σεισμοί. Η περιοχή του Ιονίου πελάγους δεν είναι απλά μια περιοχή με σεισμούς, είναι η πλέον σεισμογενής περιοχή της Ευρώπης, και αυτό σε συνδυασμό με μεγάλα βάθη που αυξάνουν τα επίπεδα τεχνικών δυσχερειών και επομένως αστοχιών. Όσο και αν υπάρξουν δεσμεύσεις για τήρηση της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας, το ενδεχόμενο να πληρώσουμε πανάκριβα περιβαλλοντικά και τουριστικά τυχόν γεωτρήσεις σε αυτά τα βάθη ακόμη και μετά από συνήθη μεγέθη σεισμού είναι σοβαρό και μας προκαλεί βαθιά και εύλογη ανησυχία.
Μια πηγή μεγάλης ανησυχίας ακόμη είναι το ενδεχόμενο μείωσης των μέτρων ασφαλείας για λόγους συγκράτησης κόστους (όπως έκανε με το γνωστό ολέθριο αποτέλεσμα η BP στον Κόλπο του Μεξικού), λόγω των σχετικά χαμηλών τιμών πετρελαίου, σε συνδυασμό με το πολύ μεγαλύτερο κόστος εξόρυξης εν σχέσει με την ξηρά.
Οι περιοχές έρευνας και πιθανής εκμετάλλευσης του Ιονίου περιέχουν ή γειτνιάζουν με πολύτιμα όσο και ευαίσθητα εθνικά πάρκα : Λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου και Αιτωλικού που περιλαμβάνουν τις εκβολές του Αχελώου και τις Εχινάδες νήσους, Θαλάσσιο πάρκο Ζακύνθου, Εθνικό Πάρκο Στροφιλιάς Κοτυχίου, Εθνικό πάρκο Αμβρακικού βορειότερα.
Γνωρίζουμε ότι κητώδη, θαλάσσιες χελώνες, βυθοί μπορεί να δεχτούν πλήγματα ακόμη και κατά την διαδικασία της αναζήτησης και περισσότερο της έρευνας λόγω των μεθόδων με χρήση σεισμικών κυμάτων και επισημαίνουμε ότι και η εισήγηση του αρμόδιου Αντιπεριφερειάρχη διαπιστώνει «ότι η ΣΜΠΕ για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στο Ιόνιο Πέλαγος, έχει ελλείψεις στοιχείων και πληροφοριών και ειδικότερα έλλειψη επαρκούς γνώσης σχετικά: με την οικολογία των βενθικών κοινωνιών συμπεριλαμβανομένης της έκτασης και των βιολογικών χαρακτηριστικών των λιβαδιών της «Ποσειδωνίας», με πιθανή ύπαρξη κοραλλιών, με την ποιότητα των ιζημάτων του πυθμένα της θάλασσας, με τους ρύπους σε οργανισμούς-δείκτες (δίθυρα, ψάρια), με την υψηλή σεισμική επικινδυνότητα της περιοχής, με την ύπαρξη κρατήρων διαφυγής ρευστών, λασποηφαιστείων και υδριτών, με την ποιότητα των υλικών εκσκαφής και την καταλληλότητα θαλάσσιων χώρων απόρριψης των βυθοκορημάτων, με μετεωρολογικά δεδομένα, ατμοσφαιρικούς ρύπους και ατμοσφαιρικά πλεγματικά πεδία ανάλυσης, με τα υπο-επιφανειακά ρεύματα, τη θερμοκρασία και την αλατότητα, με τη χαρτογράφηση αρχαιολογικών ευρημάτων και ναυαγίων, όπως και καλωδίων τηλεπικοινωνιών».
Ειδικά θα αναφερθούμε στο νότιο Ιόνιο, εκεί περνά η "Ελληνική Τάφρος" και ο ρυθμός γεννήσεων και ο βαθμός παραμονής φυσητήρων φαλαινών είναι μεγαλύτερος από οπουδήποτε αλλού στην Μεσόγειο, ζει ένας πληθυσμός που έχει χαρακτηριστεί ως «Κινδυνεύων», και η διεθνής συμφωνία ACCOBAMS (όπου συμμετέχει και η Ελλάδα) έχει προτείνει την Ελληνική Τάφρο ως μία από τις σημαντικότερες περιοχές που πρέπει να χαρακτηριστούν ως «Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές» για να προστατευθούν οι φυσητήρες, ενώ η ελληνική πολιτεία δεν έχει κάνει τίποτα μέχρι σήμερα προς αυτή την κατεύθυνση.
Στην εισήγηση προτείνονται σειρά όροι και προϋποθέσεις για την κάλυψη αυτών των ελλείψεων της ΣΜΠΕ, όμως και στην περίπτωση που θα γίνουν αυτά, αν φτάσουμε σε εκμετάλλευση, λόγω της υψηλής σεισμικότητας και των μεγάλων βαθών οι κίνδυνοι βαρύτατων περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν καλύπτονται πλήρως, γι’ αυτό και η δική μας θέση παραμένει : αφήστε τα στο υπέδαφος. Σε ότι αφορά το 5% των εσόδων που προορίζεται για την περιφέρεια, πέραν των επισημάνσεων της εισήγησης να είναι επί του τζίρου κλπ, θεωρούμε ότι δεν αντισταθμίζει τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και την πρόσδεση των επενδυτικών πόρων σε ένα μοντέλο που ανήκει στο παρελθόν.
Τέλος, και παρά τις διαβεβαιώσεις των εταιριών για σοβαρά μέτρα ασφαλείας έναντι των κινδύνων ιδίως των σεισμικών, υπογραμμίζουμε και πάλι ότι τυχόν πολλαπλασιασμός τέτοιων εγκαταστάσεων εξόρυξης σε στεριά και θάλασσα, αναπόφευκτα θα πολλαπλασιάσει και τον κίνδυνο διαφυγής αργού πετρελαίου στα υπόγεια νερά, το έδαφος ή την θάλασσα και θέτει ζήτημα εφαρμογής της αρχής της προφύλαξης. Και η BP είναι σοβαρή και μεγάλη εταιρία αλλά, υπολογίζοντας το κόστος, ελάττωσε την πραγματική εφαρμογή των μέτρων και οδηγηθήκαμε στο βιβλικό ατύχημα του Κόλπου του Μεξικού.
Η εξόρυξη υδρογονανθράκων είναι οικονομικά και περιβαλλοντικά επιλογή που στρέφεται προς το παρελθόν.
Λέμε καθαρά ΟΧΙ στην επιλογή αυτή και θα ψηφίσουμε αρνητικά.
Θα είμαστε παρόντες τόσο στο δημόσιο διάλογο και τη μάχη για μια αειφορική εθνική πολιτική ενεργειακών επενδύσεων -που δεν έχουμε σήμερα- αλλά και στη μάχη για τον απόλυτο και πολλαπλό έλεγχο της τήρησης των μέτρων ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή μας σε όσες εξορύξεις, όπως αυτή του Κατακώλου, προχωρήσουν.

Γιώργος Κανέλλης
Περιφερειακός σύμβουλος, επικεφαλής της Οικολογικής Δυτικής Ελλάδας

Σάββατο 6 Μαΐου 2017

Προσοχή στα ελατοδάση!

http://petrovouni.blogspot.gr/2016/07/blog-post_19.html 

Άρθρο του Κώστα Παπακωνσταντίνου
για την ανάγκη προτεραιότητας στην προστασία των ελατοδασών.
Τα πολλαπλά πολύτιμα αυτά ορεινά δάση καίγονται μεν δύσκολα, αλλά αν καούν επίσης αναγεννιούνται δύσκολα ή και καθόλου.