Δευτέρα 28 Ιουλίου 2025

Η αμαρτωλή Ολυμπία και το αθώο τρένο: Αυτοκινητόδρομος και Σιδηρόδρομος στο τμήμα Κόρινθος – Πάτρα

 


Ένα πανίσχυρο «λόμπι» επιβάλλει την προνομιακή μεταχείριση των αυτοκινητοδρόμων στην Ελλάδα και την υποβάθμιση του βασικού ανταγωνιστή τους, του τρένου. Έτσι καταλήξαμε ώστε στην πεδινή και πυκνοκατοικημένη περιοχή ανάμεσα στην πρωτεύουσα (Αθήνα) και την τρίτη σε μέγεθος πόλη της χώρας (Πάτρα), καθημερινά δεκάδες χιλιάδες επιβάτες χρυσοπληρώνουν την αυτοκίνηση αντί να μετακινούνται με το τρένο -όπως θα έκαναν σε οποιαδήποτε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα. 

Το «λόμπι» αρχικά πέτυχε την απαξίωση του σιδηροδρόμου: Εγκατάλειψη υποδομών και άθλια πολιτική δρομολογίων, τα οποία εξυπηρετούσαν ελάχιστους. Κατά τις δεκαετίες της μεταπολεμικής ευφορίας, την ώρα που στην Ευρώπη το σιδηροδρομικό δίκτυο πύκνωνε και εκσυγχρονιζόταν ως θεμέλιο της κοινωνικής ευημερίας, εδώ ο σιδηρόδρομος βίωνε την εγκατάλειψη ως κατάλοιπο του παρελθόντος, ή ως μια «μπας κλας» συνήθεια.  

Ευτυχώς, η είσοδος στην ΕΟΚ επέβαλε στους ιθύνοντες μια πολιτική μεταφορών ΚΑΙ με σιδηρόδρομο. Όμως το «λόμπι» είχε απάντηση. Με μια ευφυή κίνηση, επίσπευσε την εγκατάλειψη του παλιού σιδηροδρομικού δικτύου φροντίζοντας ταυτόχρονα να «τρενάρει» την ολοκλήρωση της νέας, μοντέρνας γραμμής. Έτσι το τρένο δεν θα μπορούσε να ανταγωνιστεί την Ολυμπία Οδό, το οδικό έργο που άρχισε να υλοποιείται την ίδια περίοδο.  

Αυτό έγινε με παρέμβαση σε τρία στάδια:

Πρώτα (δεκαετία ’90) στο στάδιο σχεδιασμού της νέας σιδηροδρομικής γραμμής: Το «λόμπι» φρόντισε να μην χαραχτεί ταχύτατη σιδηροδρομική σύνδεση Αθήνας – Πάτρας αλλά να είναι παρόμοιας διάρκειας με τον αυτοκινητόδρομο (2 ώρες +), με σταθμούς που σχεδιάστηκαν σε άβολα μέρη.

Η δεύτερη παρέμβαση έγινε στο στάδιο κατασκευής (δεκαετία 2000).  Με αποκορύφωμα το νόμο Σουφλιά από το 2007, το ιδιωτικό οδικό έργο του αυτοκινητόδρομου πήρε προτεραιότητα έναντι του δημόσιου σιδηροδρομικού έργου ώστε να ολοκληρωθεί πρώτο. Η Ολυμπία Οδός ουσιαστικά πήρε και τα εργοτάξια του τρένου. Έτσι, το έργο του σιδηροδρόμου αντί να έχει ολοκληρωθεί από το 2010 όπως είχε σχεδιαστεί, ακόμη «σέρνεται»: Ηλεκτροδότηση μόνο μέχρι το Κιάτο, από Αίγιο έως Ρίο με ρυθμούς χελώνας. Όσο για το Ρίο – Πάτρα, το «λόμπι» φροντίζει ώστε να μην διαφαίνεται ολοκλήρωση. Για παράδειγμα, έχει συμφέρον να συντηρεί τους διαξιφισμούς περί υπογειοποίησης εντός της Πάτρας, ώστε να καθυστερεί συνεχώς την ολοκλήρωση.

Την ίδια ώρα, η Ολυμπία Οδός ολοκληρώθηκε όχι μόνο με ιδιωτικά κεφάλαια όπως όφειλε, αλλά και με δημόσια κεφάλαια (και πόρους του ΕΣΠΑ) που δεν δικαιούταν (άλλη μια παραχώρηση των ληστρικών νόμων της δεκαετίας 2000). Επίσης, καταλήστευσε τα «αδρανή» υλικά από τα ποτάμια και, φυσικά, σήμερα επιβάλλει όποια τιμολογιακή πολιτική θέλει αφού δεν έχει ανταγωνιστή.

Το τρίτο στάδιο παρέμβασης είναι η λειτουργία: Εφαρμόζεται η παλιά γνωστή συνταγή των άβολων δρομολογίων (το τελευταίο τρένο από Αθήνα προς Αίγιο είναι στις πέντε το απόγευμα, απαγορεύοντας την τακτική ημερήσια χρήση). Παράλληλα, επιβλήθηκε ένα «πέπλο σιωπής» γύρω από το τρένο. Μετά από τέσσερα χρόνια «λειτουργίας», οι περισσότεροι κάτοικοι της Δυτικής Αιγιάλειας αγνοούν την ύπαρξή του, όπως και το πού βρίσκεται ο σταθμός του Αιγίου – με οδική σύνδεση που μόλις τώρα ολοκληρώνεται, με συνεχείς καθυστερήσεις.

Όσο το πολιτικό κατεστημένο ασπάζεται το μεταπολεμικό δόγμα της «ανάπτυξης» μέσω των οδικών έργων, που έθρεψε μεγάλα συμφέροντα και γενιές ολόκληρες εξαρτημένες από το ΙΧ και αποξενωμένες από τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, το «λόμπι» θα συνεχίζει να ναρκοθετεί τη λειτουργία του σιδηρόδρομου ακόμη και μετά την ολοκλήρωση των έργων. Και, φυσικά, θα εκμεταλλεύεται προβλήματα για τα οποία το ίδιο ευθύνεται -όπως η τραγωδία στα Τέμπη- για να απαξιώνει συνεχώς το τρένο στη συλλογική συνείδηση.

Όμως σήμερα, εν μέσω ενεργειακής και κλιματικής κρίσης, μόνο το τρένο εξασφαλίζει βιώσιμη ευημερία και ασφαλή και φτηνή μετακίνηση σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή σαν το Κόρινθος – Πάτρα. Με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, με έμφαση στους εργαζόμενους, στους νέους, τις οικογένειες, τους ηλικιωμένους. Απαιτείται κράτος, Περιφέρεια και Δήμοι να απαγκιστρωθούν από το «λόμπι» και να στηρίξουν έμπρακτα το τρένο.

Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 2023

Επανασχεδιασμός όλων των αντιπλημμυρικών και εγγειοβελτιωτικών έργων, επιστροφή χώρου στα ποτάμια και κανένα επιπλέον σφράγισμα γης.

 


Η απειλή μεγάλων πλημμυρών δεν πρέπει να οδηγήσει σε περισσότερα αντιπλημμυρικά έργα «καθαρισμών» και εγκιβωτισμών ποταμών. Αντί για αναποτελεσματικά και καταστροφικά για τη φύση έργα  απαιτείται σχεδιασμός ανά υδρολογική λεκάνη με ποικίλα έργα πρόληψης, όπως  αξιοποίηση της φυσικής συγκράτησης και πρόβλεψη χώρων εκτόνωσης των νερών.

Θα είναι λάθος να εισέλθουμε σε μια περίοδο μαζικών αντιπλημμυρικών έργων ως αντίδραση στις καταφανώς νέες συνθήκες βροχοπτώσεων. Είναι μάταιο να εμμένουμε σε άστοχα έργα που όχι μόνο δεν αποτρέπουν αλλά μπορεί και να επιδεινώνουν τον κίνδυνο. Αφού ξεκάθαρα κανένα «αντιπλημμυρικό» δεν αποτρέπει πλημμύρες που άλλοτε θεωρούνταν εκατονταετίας αλλά εξελίσσονται σε σχεδόν ετήσιες, ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα που μας κάνει τρωτούς:

  1. Εγγειοβελτιωτικά έργα που περιόρισαν υπερβολικά ποταμούς και χείμαρρους και εξαφάνισαν τα πλημμυρικά τους πεδία
  2. Ανάπτυξη υποδομών και οικισμών μέσα στα πλημμυρικά πεδία– εκεί που ποτέ πριν δεν υπήρχαν μόνιμες εγκαταστάσεις

3. Εγκιβωτισμός ποταμών και ρεμάτων σε υπερβολικά στενές κοίτες, όπου επιταχύνεται επικίνδυνα η ροή του νερού

4. Τμηματικά και αποσπασματικά αντιπλημμυρικά έργα που αποτρέπουν τοπικές υπερχειλίσεις επιδεινώνοντας τον κίνδυνο γενικευμένων πλημμυρών παρακάτω

5.  Αποψίλωση της φυσικής βλάστησης που βοηθούσε στην ανάσχεση και τον καθαρισμό των νερών  – όπως η πρόσφατη ολέθρια επέμβαση στον ποταμό Ερύμανθο

6.  Οδικά και άλλα έργα που φράζουν απέραντες εκτάσεις χωρίς πρόβλεψη για τις επιπτώσεις στην υδρολογία της ευρύτερης περιοχής

7.  Σφράγισμα γης (αστικοποίηση, υποδομές, θερμοκήπια κ.λπ.) που περιορίζουν τη δυνατότητα απορρόφησης του νερού.

Τα δεκάδες «αντιπλημμυρικά» που σχεδιάζει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας είναι όλα «καθαρισμοί» και εγκιβωτισμοί ποταμών οριοθετημένων σε υπερβολικά στενά όρια. Μαζί με τα «εγγειοβελτιωτικά», στο προσεχές Πρόγραμμα Περιφερειακής Ανάπτυξης Δ. Ελλάδας 2021-2025, υπολογίζονται σε περίπου 35.000.000 €, δηλαδή 41% του προϋπολογισμού! Πρόκειται για κοντόφθαλμη πολιτική επιλογή, που αγνοεί τις προτάσεις έστω και των υπαρχόντων (ελλιπών) Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνου από Πλημμύρες.

Ζητάμε άμεσα:

Να παρουσιαστούν αναλυτικά όλα τα σχεδιαζόμενα αντιπλημμυρικά και εγγειοβελτιωτικά έργα της Περιφέρειας και να αξιολογηθούν διεπιστημονικά (από υδρογεωλόγους, μετεωρολόγους, περιβαλλοντολόγους) και όχι μόνο από τον στενό κύκλο μηχανικών και εργολάβων

Να επικαιροποιηθούν τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων από Πλημμύρες με εμπλοκή ευρύτερων επιστημονικών πεδίων και φορέων (Πανεπιστήμιο Πατρών, Γεωτεχνικό Επιμελητήριο, ΕΛΚΕΘΕ).

Να επαναξιολογηθούν όλες οι μελέτες οριοθέτησης χειμάρρων και ποταμών μέχρι να φανεί αν αυτές περιορίζουν υπερβολικά τα φυσικά όριά τους.

Να αποτραπεί κάθε περεταίρω σφράγισμα γης από εγκαταστάσεις και θερμοκήπια, ειδικά σε Δυτική Αχαΐα και Ηλεία, όπου έχει ήδη χαθεί μεγάλο μέρος της δυνατότητας απορρόφησης των νερών.

Αντί για τις εμμονές ενός δυσκίνητου εργολαβικού και μελετητικού κατεστημένου, που έχει μάθει μόνο εγκιβωτισμούς, αναχώματα και οριοθετήσεις ποταμών στα στενότερα δυνατά όρια, χρειάζεται ένας σύγχρονος πολυλειτουργικός σχεδιασμός. Με δράσεις που ταυτόχρονα προστατεύουν από πλημμύρες, βελτιώνουν την ζωή στις πόλεις, στηρίζουν τον πρωτογενή τομέα, ενισχύουν τις ακτές, αντιμετωπίζουν την λειψυδρία, προστατεύουν το περιβάλλον. Τέτοιες είναι η αποκατάσταση της φυσικής ροής, η αποκατάσταση υγροτόπων και πλημμυρικών πεδίων, τα έργα ορεινής υδρονομίας, η μετεγκατάσταση υποδομών, η άρση κακοτεχνιών και πολλά ακόμη – ακόμη και «σκληρά» έργα σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά όχι παντού και πάντα.

Κυρίως απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας: Να μην αντιμετωπίζουμε την φύση ως εχθρό που πρέπει να κατατροπώσουμε. Να παραδεχτούμε, επιτέλους, ότι οι λειτουργίες των οικοσυστημάτων στηρίζουν τη ζωή. Αν επιστρέψουμε λίγο χώρο στη φύση, αυτή θα μας το ανταποδώσει παρέχοντας ασφάλεια και ευημερία.



Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου 2023

Η Οικολογική Δυτική Ελλάδα στις Περιφερειακές εκλογές του 2023

 


Η Οικολογική Δυτική Ελλάδα ευχαριστεί τους πολίτες που την εμπιστεύτηκαν σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και εξασφάλισαν επί 13 χρόνια την συνεχή παρουσία της Πολιτικής Οικολογίας στο Περιφερειακό Συμβούλιο. Αυτή η διακριτή παρουσία θα ανασταλεί κατά την επόμενη πενταετία καθώς δεν μπορούμε να λάβουμε μέρος στις εκλογές του 2023. Τα σημερινά προβλήματα συγκρότησης του πολιτικού οικολογικού χώρου μας έχουν επηρεάσει καθοριστικά.

Η δράση μας δεν σταματά. Ως άτομα είμαστε πάντα στον χώρο των περιβαλλοντικών οργανώσεων, της εκπαίδευσης, των κινημάτων, της επιστήμης, του ακτιβισμού.  

Η ανάγκη παρέμβασης στο Περιφερειακό Συμβούλιο παραμένει, καθώς τα επόμενα πέντε χρόνια είναι κρίσιμα για την βιωσιμότητα της Δυτικής Ελλάδας, ενώ δεν μπορούμε να ανεχτούμε τον σφετερισμό του οικολογικών θέσεων και την διαφαινόμενη κατασπατάληση πόρων – ιδιαίτερα από το νέο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης- σε δράσεις κατ’ επίφαση «πράσινες», χωρίς συνεπή περιβαλλοντική πολιτική και συχνά εις βάρος της βιοποικιλότητας.

Επιθυμούμε την δυνατότητα θεσμικής παρέμβασης στο ερχόμενο Περιφερειακό Συμβούλιο μέσω συνεργασίας. Ευχαριστούμε τους φίλους που μας πρότειναν τέτοια συνεργασία, ωστόσο είναι αδύνατο να συμπορευτούμε με τις Παρατάξεις που διακατέχονται από την τρέχουσα «αναπτυξιακή» νοοτροπία καταλήστευσης των φυσικών πόρων, προσωρινής οικονομικής μεγέθυνσης ασχέτως κόστους και  καταστροφικών για τα οικοσυστήματα έργων.  

Η μόνη παράταξη στο Περιφερειακό Συμβούλιο που έχει σταθερά στηρίξει με ειλικρίνεια τις δικές μας θέσεις είναι η Αντίσταση Πολιτών Δυτικής Ελλάδας. Παρά την διαφορετική ιδεολογική μας αφετηρία και τις διαφωνίες στα πρώτα χρόνια, κρίνουμε ότι σταδιακά κατάλαβαν ότι η Οικολογία δεν είναι συμπλήρωμα αλλά θεμέλιο κάθε σχεδιασμού και κάθε δράσης. Στην απερχόμενη Επιτροπή Περιβάλλοντος -στην οποία δεν συμμετείχαμε- ο Κώστας Κούστας είχε συχνά ενστερνιστεί και παρουσιάσει τις δικές μας προτάσεις. Ο Βασίλης Χατζηλάμπρου, πέρα από την αποδεδειγμένη συνέπειά του, ήταν ο μόνος επικεφαλής Παράταξης που στις τοποθετήσεις του είχε επανειλημμένα αποδεχτεί τις δικές μας απόψεις.

Στηρίζουμε την Αντίσταση Πολιτών Δυτικής Ελλάδας με μία υποψηφιότητα σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα και αναμένουμε να υποστηρίξει την ειλικρινή περιβαλλοντική πολιτική και να υπερασπιστεί το φυσικό περιβάλλον στην Δυτική Ελλάδα.

Φυσικά, στηρίζουμε και ευχόμαστε κάθε επιτυχία και στις φίλες και τους φίλους που παλαιότερα είχαν στελεχώσει τα ψηφοδέλτιά μας και τώρα συμμετέχουν σε σχήματα στις Δημοτικές Εκλογές.

 Οι εν ενεργεία και πρώην Περιφερειακοί Σύμβουλοι

 

Κυριάκος Γαλάνης                    υποψήφιος Περιφ. Ενότητα Αχαΐας

Κώστας Παπακωνσταντίνου    υποψήφιος Περιφ. Ενότητα Ηλείας

Βασίλης Κουμπούρας              υποψήφιος Περιφ. Ενότητα Αιτωλοακαρνανίας